ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ အေမးအေျဖ

(၁) ေမး - ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၌ အဂၤါ အဘယ္မွ် ရွိသနည္း၊ ကာလ အဘယ္မွ် ရွိသနည္း၊ ဝဋ္ အဘယ္မွ် ရွိသနည္း၊ ျခင္းရာ အဘယ္မွ် ရွိသနည္း၊ အစပ္ အဘယ္မွ် ရွိသနည္း၊ အလႊာ အဘယ္မွ် ရွိသနည္း၊ မူလ အဘယ္မွ် ရွိသနည္း။

ေျဖ - ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၌ အဂၤါ ၁၂-ပါး၊ ကာလ ၃-ပါး၊ ဝဋ္ ၃-ပါး၊ ျခင္းရာ ၂၀၊ အစပ္ ၃-ပါး၊ အလႊာ ၄-ပါး၊ မူလ ၂-ပါး ရွိပါသည္။

(၂) ေမး - အဂၤါ ၁၂-ပါးကို ေရျပပါ။
ေျဖ - အဂၤါ ၁၂-ပါးမွာ အဝိဇၨာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေဝဒနာ၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္၊ ကမၼဘဝ၊ ဇာတိ၊ ဇရာ-မရဏ တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ေမး - ကာလသံုးပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - ကာလသံုးပါးမွာ အတိတ္၊ အနာဂတ္၊ ပစၥဳပၸန္ ဟူ၍ သံုးပါး ျဖစ္ပါသည္။

ေမး - အတိတ္ကာလ အဂၤါ ၂-ပါးကို ေရျပပါ။
ေျဖ - အတိတ္ကာလ အဂၤါ ၂-ပါးမွာ အဝိဇၨာႏွင့္ သခၤါရတို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ေမး - အနာဂတ္ကာလ အဂၤါ ၂-ပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - အနာဂတ္ကာလ အဂၤါ ၂-ပါးမွာ ဇာတိႏွင့္ ဇရာ-မရဏတို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ေမး - ပစၥဳပၸန္ကာလ အဂၤါ ၈-ပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - ပစၥဳပၸန္ကာလ အဂၤါ ၈-ပါးမွာ ဝိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေဝဒနာ၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္၊ ကမၼဘဝတို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ေမး - ဝဋ္သံုးပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - ဝဋ္သံုးပါးမွာ ကိေလသဝဋ္၊ ကမၼဝဋ္၊ ဝိပါကဝဋ္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ေမး - ကိေလသဝဋ္သံုးပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - ကိေလသဝဋ္သံုးပါးမွာ အဝိဇၨာ၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ေမး - ကမၼဝဋ္ႏွစ္ပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - ကမၼဝဋ္ႏွစ္ပါးမွာ သခၤါရႏွင့္ ကမၼဘဝတို႔ ျဖစ္ပါသည္။

ေမး - ဝိပါကဝဋ္ရွစ္ပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - ဝိပါကဝဋ္ရွစ္ပါးမွာ ဝိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေဝဒနာ၊ ဥပပတၱိဘဝ၊ ဇာတိ၊ ဇရာ-မရဏတို႔ ျဖစ္ပါသည္။

(၃) ေမး - အဝိဇၨာ, သခၤါရကို ယူလွ်င္ အဘယ္ကို ယူရသနည္း။ တဏွာ, ဥပါဒါန္, ဘဝကိုယူလွ်င္ အဘယ္ကို ယူရသနည္း။ ဇာတိ, ဇရာမရဏကို ယူလွ်င္ အဘယ္ကို ယူျခင္း ျဖစ္သနည္း။
ေျဖ - အဝိဇၨာ, သခၤါရကို ယူလွ်င္ လြန္ေလၿပီးေသာ အတိတ္အေၾကာင္းကို ယူရ၏။ တဏွာ, ဥပါဒါန္, ဘဝကို ယူလွ်င္ ယခုျဖစ္ဆဲ ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္းကို ယူရ၏။ ဇာတိ, ဇရာမရဏကို ယူလွ်င္ ေနာင္ျဖစ္လတံ့ အနာဂတ္အက်ိဳးကို ယူျခင္း ျဖစ္၏။

(၄) ေမး - ျခင္းရာႏွစ္ဆယ္ကို ေရျပပါ။
ေျဖ - ျခင္းရာႏွစ္ဆယ္မွာ အတိတ္အေၾကာင္းငါးပါး၊ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးငါးပါး၊ ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္းငါးပါး၊ အနာဂတ္အက်ိဳးငါးပါး ျဖစ္ပါသည္။

(၅) ေမး - အစပ္သံုးပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - အစပ္သံုးပါးမွာ သခၤါရႏွင့္ဝိညာဏ္အၾကား တစ္စပ္၊ ေဝဒနာႏွင့္တဏွာအၾကား တစ္စပ္၊ ဘဝႏွင့္ဇာတိအၾကား တစ္စပ္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

(၆) ေမး - အဝိဇၨာမူလသည္ အဘယ္အထိ ေဆာင္သနည္း။
ေျဖ - အဝိဇၨာမူလသည္ ေဝဒနာအထိ ေဆာင္ပါသည္။

(၇) ေမး - အဝိဇၨာမူလေဆာင္ရာ၌ အဂၤါ, ကာလ, ဝဋ္, ျခင္းရာ, အစပ္, အလႊာ, မူလ အဘယ္မွ် ရွိသနည္း။
ေျဖ - အဝိဇၨာမူလေဆာင္ရာ၌ အဂၤါ ၇-ပါး၊ ကာလ ၂-ပါး၊ ဝဋ္ ၃-ပါး၊ ျခင္းရာ ၁၀-ပါး၊ အစပ္ တစ္ပါး၊ အလႊာ ၂-ပါး၊ မူလ တစ္ပါး ရွိပါသည္။

(၈) ေမး - တဏွာမူလသည္ အဘယ္အထိ ေဆာင္သနည္း။
ေျဖ - တဏွာမူလသည္ ဇရာမရဏအထိ ေဆာင္ပါသည္။

(၉) ေမး - တဏွာမူလ ေဆာင္ရာ၌ အဂၤါ, ကာလ, ဝဋ္, ျခင္းရာ, အစပ္, အလႊာ, မူလ အဘယ္မွ် ရွိသနည္း
ေျဖ - တဏွာမူလ ေဆာင္ရာ၌ အဂၤါ ၅-ပါး၊ ကာလ ၂-ပါး၊ ဝဋ္ ၃-ပါး၊ ျခင္းရာ ၁၀-ပါး၊ အစပ္ တစ္ပါး၊ အလႊာ ၂-ပါး၊ မူလ တစ္ပါး ရွိပါသည္။

+++++

အားထုတ္၍ ေလ့လာရန္ ေမးခြန္းမ်ား

(၁) ေမး - ဇရာ-မရဏသည္ အဂၤါတစ္ပါးဟု ဆို၏။ ႏွစ္ပါး မဟုတ္ေလာ၊ အဘယ့္ေၾကာင့္ တစ္ပါးဟု ဆိုသနည္း။
ေျဖ - ဇရာ-မရဏသည္ မိမိသေဘာအားျဖင့္ ရင့္ျခင္းႏွင့္ ပ်က္ျခင္း ႏွစ္ပါး ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ အဂၤါအားျဖင့္ တေပါင္းတည္း ျပဳ၍ ေဟာပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အဂၤါတစ္ပါးဟု ဆိုရပါသည္။

(၂) ေမး - ‘ကိ-သံုး’၊ ‘ကံ-ႏွစ္’၊ ‘ဝိပါက္-ရွစ္’ကို ဆယ့္ႏွစ္ျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းျပပါ။
ေျဖ - ‘ကိ-သံုး’ဟူသည္ ကိေလသဝဋ္ သံုးပါးျဖစ္၍ သံုးပါးလံုး က်ပ္ျပည့္ ျဖစ္ပါသည္။ ‘ကံ-ႏွစ္’ကား ကမၼဝဋ္ႏွစ္ပါး က်ပ္ျပည့္ မဟုတ္ပါ။ တစ္ပါးခြဲသာ ရွိပါသည္။ (ဝါ) တစ္က်ပ္ခြဲသာ ရွိပါသည္။ ‘ဝိပါက္-ရွစ္’ကား ဝိပါကဝဋ္ရွစ္ပါး က်ပ္ျပည့္ မဟုတ္ပါ။ ခုနစ္ပါးခြဲ (ဝါ) ခုနစ္က်ပ္ခြဲသာ ရွိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိေလသဝဋ္သံုးက်ပ္၊ ကမၼဝဋ္တစ္က်ပ္ခြဲ၊ ဝိပါကဝဋ္ခုနစ္က်ပ္ခြဲ ျဖစ္၍ ေပါင္း ၁၂-က်ပ္ (ဝါ) ၁၂-ပါး ျဖစ္ပါသည္။

(၃) ေမး - ကမၼဘဝႏွင့္ ဥပပတၱိဘဝ ထူးပံု အက်ဥ္းေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ကမၼဘဝသည္ အေၾကာင္းကမၼဝဋ္၊ ဥပပတၱိဘဝသည္ အက်ိဳးဝိပါကဝဋ္။ ဤသို႔ အေၾကာင္း-အက်ိဳး ထူးပါသည္။

(၄) ေမး - ဘဝႏွစ္ပါး ေၾကာင္းက်ိဳးထူးပံု သိသာေအာင္ ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ကမၼဘဝသည္ ယခုဘဝအားထုတ္ေသာ ကံျဖစ္၍ ေနာက္ဘဝပဋိသေႏၶကို ျဖစ္ေစ၏။ ဥပပတၱိဘဝသည္ ထိုအေၾကာင္းကံေၾကာင့္ ေနာက္ဘဝ၌ အက်ိဳးပဋိသေႏၶနာမ္႐ုပ္ျဖစ္၍ ျဖစ္၏။ ဤသို႔ ျဖစ္ေစေသာ ကံႏွင့္ ျဖစ္ေသာ အက်ိဳးဟု ထူးပါသည္။

(၅) ေမး - အဝိဇၨာ, သခၤါရကို ယူလွ်င္ အဘယ့္ေၾကာင့္ တဏွာ, ဥပါဒါန္, ဘဝကိုလည္း ယူရသနည္း။
ေျဖ - အဝိဇၨာ, သခၤါရႏွင့္ တဏွာ, ဥပါဒါန္, ဘဝသည္ အတူျဖစ္ဖက္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ယူရပါသည္။ တနည္းကား - ကိေလသာခ်င္းတူ, ကံခ်င္းတူေသာေၾကာင့္ တစ္ခုကို ယူလွ်င္ တစ္ခုကိုလည္း ယူရပါသည္။

(၆) ေမး - ကိေလသာခ်င္း တူပံုကို ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - အဝိဇၨာလည္း ကိေလသာ၊ တဏွာ, ဥပါဒါန္လည္း ကိေလသာ၊ ကိေလသာခ်င္း အတူတူ ကိေလသဝဋ္သံုးပါး ျဖစ္ပါသည္။

(၇) ေမး - ကံခ်င္း တူပံုကို ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - သခၤါရလည္း ကံ၊ ကမၼဘဝလည္း ကံ၊ ကံခ်င္းအတူတူ ကမၼဝဋ္ႏွစ္ပါး ျဖစ္ပါသည္။

(၈) ေမး - ဇာတိ, ဇရာမရဏကို ယူလွ်င္ အဘယ္ေၾကာင့္ ဝိညာဏ္စေသာ ငါးပါးကို ယူျခင္း ျဖစ္သနည္း။
ေျဖ - ဂုဏ္ႏွင့္ျဒပ္ျဖစ္၍ ခြဲ၍ မရပါ။ တနည္းကား-ဌာနီႏွင့္ ဌာနျဖစ္၍ ခြဲ၍ မရပါ။ တနည္း-ဝိပါက္ခ်င္း တူ၍ ခြဲ၍ မရပါ။ ထိုသို႔ ခြဲ၍ မရေသာေၾကာင့္ ယူျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

(၉) ေမး - ဂုဏ္ႏွင့္ျဒပ္ ျဖစ္ပံုကို ခြဲျပပါ။
ေျဖ - ဇာတိ, ဇရာမရဏသည္ ဝိညာဏ္စေသာ ငါးပါး၏ ဂုဏ္ျဖစ္ပါသည္။ ဝိညာဏ္စေသာ ငါးပါးသည္ ဇာတိဂုဏ္, ဇရာမရဏဂုဏ္ႏွစ္ပါး၏ တည္ရာျဒပ္ ျဖစ္ပါသည္။

(၁၀) ေမး - ဌာနီႏွင့္ ဌာနျဖစ္ပံုကို ခြဲျပပါ။
ေျဖ - ဇာတိ, ဇရာမရဏသည္ ဝိညာဏ္စေသာ ငါးပါး၌ တည္တတ္ေသာ ဌာနီျဖစ္ပါသည္။ ဝိညာဏ္စေသာ ငါးပါးသည္ ဇာတိ, ဇရာမရဏ၏ တည္ရာဌာန ျဖစ္ပါသည္။

(၁၁) ေမး - ဝိပါက္ခ်င္း တူပံုမွ် ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ဝိညာဏ္စေသာ ငါးပါးလည္း ဝိပါက္၊ ဇာတိ, ဇရာမရဏလည္း ဝိပါက္၊ ဝိပါက္ခ်င္း အတူတူ ဝိပါကဝဋ္ရွစ္ပါး၌ ပါဝင္ပါသည္။

(၁၂) ေမး - ဘဝႏွစ္ပါးတို႔တြင္ ကမၼဘဝကို အဘယ္ျခင္းရာ၌ တိုက္႐ိုက္ ယူသနည္း။
ေျဖ - ကမၼဘဝကို အတိတ္အေၾကာင္း၊ ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္းတို႔၌ တိုက္႐ိုက္ ယူပါသည္။

(၁၃) ေမး - ဥပပတၱိဘဝကို အဘယ္ျခင္းရာ၌ တိုက္႐ိုက္ ယူသနည္း။
ေျဖ - ဥပပတၱိဘဝကို အဘယ္ျခင္းရာမွာမွ တိုက္႐ိုက္ မယူပါ။ အနာဂတ္အက်ိဳး ဇာတိ၌သာ ပါဝင္ပါသည္။

(၁၄) ေမး - သခၤါရႏွင့္ ဝိညာဏ္အၾကားသည္ အဘယ္ႏွင့္ အဘယ္ စပ္သည္ဟု သံုးနည္းေလာက္ စပ္ျပပါ။
ေျဖ - သခၤါရႏွင့္ ဝိညာဏ္အၾကားသည္ အတိတ္ႏွင့္ ပစၥဳပၸန္ စပ္သည္၊ အေၾကာင္းႏွင့္ အက်ိဳး စပ္သည္၊ အတိတ္အေၾကာင္းႏွင့္ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳး စပ္သည္၊ သံုးနည္း။

(၁၅) ေမး - ေဝဒနာႏွင့္ တဏွာအၾကားသည္ အဘယ္ႏွင့္ အဘယ္ စပ္သည္ဟု သံုးနည္းေလာက္ စပ္ျပပါ။
ေျဖ - ေဝဒနာႏွင့္ တဏွာအၾကားသည္ ပစၥဳပၸန္ႏွင့္ ပစၥဳပၸန္ စပ္သည္၊ အက်ိဳးႏွင့္ အေၾကာင္း စပ္သည္၊ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးႏွင့္ ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္း စပ္သည္၊ သံုးနည္း။

(၁၆) ေမး - အလႊာေလးပါးတို႔တြင္ ပဌမအလႊာကို ႏွစ္ပါးဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ငါးပါးဟူ၍လည္းေကာင္း ႏွစ္နည္းဆိုသည္။ အဘယ္ပံု ယူသနည္း။
ေျဖ - ပဌမအလႊာကို အဂၤါ ၁၂-ပါးအားျဖင့္ ယူလွ်င္ ႏွစ္ပါး၊ ျခင္းရာ ၂၀ အားျဖင့္ ယူလွ်င္ ငါးပါးဟု ဆိုရပါသည္။

(၁၇) ေမး - အဝိဇၨာ, သခၤါရကို ျမင္ရလွ်င္ အတူျဖစ္ဖက္ တဏွာ, ဥပါဒါန္, ဘဝလည္း ပုန္းလ်က္ အနီး၌ ရွိပံုကို ဥပမာေဆာင္ျပပါ။
ေျဖ - က်ပ္ျပား၌ ေခါင္းကို ျမင္ရလွ်င္ တစ္ဘက္၌ မျမင္ရေသာ္လည္း ပန္းရွိသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ပန္းကို ျမင္ရလွ်င္လည္း တစ္ဘက္၌ ေခါင္းရွိသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း ရိပ္မိရပါသည္။ ထို႔အတူ အဝိဇၨာ, သခၤါရကို ျမင္ရလွ်င္ အတူျဖစ္ဖက္ တဏွာ, ဥပါဒါန္, ဘဝကိုလည္း အနီး၌ ပုန္းေနသည္ဟု ရိပ္မိရပါသည္။

(၁၈) ေမး - ဇာတိ, ဇရာမရဏဟူေသာ ဂုဏ္ႏွစ္ပါးကို ယူလွ်င္ ဝိညာဏ္ စေသာ ျဒဗ္ငါးပါးကိုလည္း ယူျခင္းသာ ျဖစ္၏။ ငါးပါးဟု ဆို၏။ ဂုဏ္ႏွစ္ပါးႏွင့္ ျဒဗ္ငါးပါးကို ေပါင္းလွ်င္ ခုနစ္ျဖစ္သည္ မဟုတ္ေလာ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ငါးပါးျဖစ္သနည္း။
ေျဖ - ဂုဏ္အဂၤါႏွစ္ပါးႏွင့္ ျဒဗ္အဂၤါငါးပါးကို ေပါင္းလွ်င္ အဂၤါအေရအတြက္အားျဖင့္သာ ခုနစ္ပါး ျဖစ္ပါသည္။ ျဒဗ္အားျဖင့္ကား ငါးပါးသာ ျဖစ္ပါသည္။ ဂုဏ္အားျဖင့္ကား ႏွစ္ပါးသာ ျဖစ္ပါသည္။ သည္ေနရာမွာ ျဒဗ္ကို ရည္၍ ငါးပါးျဖစ္ပါသည္။

(၁၉) ေမး - ဂုဏ္ႏွစ္ပါးႏွင့္ ျဒဗ္ငါးပါး ေပါင္းရာ၌ ၇-ပါးျဖစ္ပံု၊ ၅-ပါးျဖစ္ပံု၊ ၂-ပါးျဖစ္ပံုကို ဥပမာေဆာင္ျပပါ။
ေျဖ - ျဖဴျဖဴ, ဝဝ ဂုဏ္ႏွစ္ပါးရွိေသာ လူငါးေယာက္ဟု ဆိုရာ၌ ဂုဏ္,ျဒဗ္ကို မငဲ့ဘဲ ‘ႏွစ္’သခ်ၤာႏွင့္ ‘ငါး’သခ်ၤာ ေပါင္းလွ်င္သာ ‘၇’ ျဖစ္ပါသည္။ လူအေရအတြက္ကား ၅-ေယာက္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ဂုဏ္အားျဖင့္ ‘ျဖဴျဖဴ’ ‘ဝဝ’ ဂုဏ္ႏွစ္ပါးသာ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အတူ ျဖစ္ျခင္းဂုဏ္၊ ရင့္၍ပ်က္ျခင္း ဂုဏ္ႏွစ္ပါးရွိေသာ ဝိညာဏ္စေသာ ျဒဗ္ငါးပါး၌လည္း သခ်ၤာသာ ၇-ခု၊ ျဒဗ္ကား ၅-ေယာက္၊ ဂုဏ္ကား ႏွစ္ပါးသာ ျဖစ္ပါသည္။

(၂၀) ေမး - ဂုဏ္ကို ယူလွ်င္ ျဒဗ္ကိုလည္း ရသည္၊ ျဒဗ္ကို ယူလွ်င္ ဂုဏ္ကိုလည္း ရသည္ဟု ဆိုရာ၌ ဥပမာေဆာင္ျပပါ။
ေျဖ - အညႇာရွိေသာ သစ္သီး၌ အညႇာကို ယူလွ်င္ သစ္သီးကိုလည္း ရပါသည္။ သစ္သီးကို ယူလွ်င္ အညႇာကိုလည္း ရပါသည္။ ထို႔အတူ ဂုဏ္ႏွစ္ပါးရွိေသာ ျဒဗ္ငါးပါး၌ ဂုဏ္ကို ယူလွ်င္ ျဒဗ္ကိုလည္း ရပါသည္။ ျဒဗ္ကို ယူလွ်င္ ဂုဏ္ကိုလည္း ရပါသည္။ [ျဖဴျဖဴ, ဝဝတို႔ လာၾကဟု ေခၚလွ်င္ ငါးေယာက္ လာၾကပါသည္။ ငါးေယာက္လာၾကဟု ေခၚလွ်င္ ျဖဴျဖဴ, ဝဝတို႔ လာၾကပါသည္။ ထို႔အတူ ဟူ၍လည္း ေျဖအပ္၏။]

(၂၁) ေမး - အဝိဇၨာ, သခၤါရကို ယူလွ်င္ တဏွာ, ဥပါဒါန္, ဘဝကိုလည္း ယူရသည္။ ငါးပါးဟု ဆိုရာ၌ အဘယ့္ေၾကာင့္ ငါးပါးျဖစ္သနည္း။ ႏွစ္ပါး, သံုးပါး တစ္ခုခု မျဖစ္ၿပီေလာ။
ေျဖ - အဝိဇၨာ, သခၤါရကာ ျဒဗ္ႏွစ္ပါး။ တဏွာ, ဥပါဒါန္, ဘဝကား ျဒဗ္သံုးပါး။ ဤသို႔ ျဒဗ္ႏွစ္ပါးႏွင့္ ျဒဗ္သံုးပါး ျဖစ္၍ ျဖစ္ခ်င္းေပါင္းေသာေၾကာင့္ ျဒဗ္ငါးပါး ျဖစ္ပါသည္။ ႏွစ္ပါး, သံုးပါး တစ္ခုခု မျဖစ္ေကာင္းပါ။

(၂၂) ေမး - ဝဋ္သံုးပါးကို အေၾကာင္းဝဋ္ အက်ိဳးဝဋ္ ခြဲျပပါ။
ေျဖ - ကိေလသဝဋ္, ကမၼဝဋ္သည္ အေၾကာင္းဝဋ္၊ ဝိပါကဝဋ္သည္ အက်ိဳးဝဋ္ျဖစ္ပါသည္။

(၂၃) ေမး - အေၾကာင္းဝဋ္အဘယ္မွ် အက်ိဳးဝဋ္အဘယ္မွ် ရွိသနည္း။
ေျဖ - အတိတ္အေၾကာင္းငါးပါး၊ ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္းငါးပါးအားျဖင့္ အေၾကာင္းဝဋ္ဆယ္ပါး ရွိပါသည္။ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးငါးပါး၊ အနာဂတ္အက်ိဳးငါးပါးအားျဖင့္ အက်ိဳးဝဋ္ဆယ္ပါး ရွိပါသည္။

(၂၄) ေမး - သတၱဝါတို႔အား ေရွးဘဝ ေနာက္ဘဝရွိပံုကို အဘယ္ကို ေထာက္ဆ၍ သိႏိုင္သနည္း။
ေျဖ - ပုဗၺႏၲဘဝစက္၊ အပရႏၲဘဝစက္ ႏွစ္ပါးကို ေထာက္ဆ၍ သိႏိုင္ပါသည္။

(၂၅) ေမး - ပုဗၺႏၲဘဝစက္၊ အပရႏၲဘဝစက္ဟူေသာ စကား၏ အဓိပၸာယ္ကို ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - ေရွးအစြန္း ေရွးအစ ေရွးဘဝမွ လည္လာေသာ စက္ဝိုင္းသည္ ပုဗၺႏၲဘဝစက္ မည္၏။ ေနာက္အစြန္း ေနာက္အစ ေနာက္ဘဝသို႔ လည္သြားေသာ စက္ဝိုင္းသည္ အပရႏၲဘဝစက္ မည္၏။

(၂၆) ေမး - အဝိဇၨာကို အဘယ့္ေၾကာင့္ အစစြာ ေဟာသနည္း။
ေျဖ - ပဓာနေခါင္းေဆာင္ႀကီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အဝိဇၨာကို အစစြာ ေဟာပါသည္။

(၂၇) ေမး - ပဓာနေခါင္းေဆာင္ႀကီးျဖစ္ပံုကို ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - အဝိဇၨာသည္ ဒုဂၢတိဘဝသို႔ ေရာက္ေၾကာင္း အကုသိုလ္ကံ၏ ေခါင္းေဆာင္၊ တဏွာသည္ သုဂတိဘဝသို႔ ေရာက္ေၾကာင္း ကုသိုလ္ကံ၏ ေခါင္းေဆာင္ အသီးသီးျဖစ္လ်က္ အဝိဇၨာသည္ တဏွာ၏ ျဖစ္ေၾကာင္း ေခါင္းေဆာင္လည္း ျဖစ္ေသးသည္။ ဤသို႔ အဝိဇၨာသည္ ပဓာနေခါင္းေဆာင္ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။

(၂၈) ေမး - နက္ေယာင္ျပင္းထန္ နက္နဲမွန္ပံုကို ေရေလးမ်ိဳးျဖင့္ ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - ဖက္ပုပ္အိုင္ေရသည္ တိမ္ေသာ္လည္း နက္ေယာင္ ထင္သည္။ ၾကည္လင္ေသာ စမ္းအိုင္ေရသည္ နက္ေသာ္လည္း တိမ္ေယာင္ ထင္သည္။ အိုးခြက္၌ ေရသည္ တိမ္လ်က္ တိမ္ေယာင္ ထင္သည္။ သမုဒၵရာေရသည္ နက္လ်က္ နက္ေယာင္ ထင္သည္။ ဤသို႔ ေရေလးမ်ိဳး ရွိ၏။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကား နက္လ်က္ နက္ေယာင္ ထင္သည္။ တစ္မ်ိဳးတည္းသာ ရွိသည္။ ေလးမ်ိဳး မရေကာင္းပါ။

(၂၉) ေမး - ရွစ္ဌာန၌ ေတြေဝေသာ ေမာဟဟုဆိုရာ၌ ရွစ္ဌာနကို ေရျပပါ။
ေျဖ - ဒုကၡသစၥာ၊ သမုဒယသစၥာ၊ နိေရာဓသစၥာ၊ မဂၢသစၥာ၊ ပုဗၺႏၲ၊ အပရႏၲ၊ ပုဗၺႏၲာပရႏၲ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၊ ဤကား ေတြေဝရာ ရွစ္ဌာနျဖစ္ပါသည္။

(၃၀) ေမး - ဒုကၡသစၥာ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ၃၁-ဘံု ခႏၶာ နာမ္ ႐ုပ္ ဒုကၡကို သုခဟု မွတ္ထင္ျခင္းသည္ ဒုကၡသစၥာ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၃၁) ေမး - သမုဒယသစၥာ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ဒုကၡ နာမ္႐ုပ္ျဖစ္ေၾကာင္း တဏွာဟူေသာ ေလာဘကို သုချဖစ္ေၾကာင္းဟု မွတ္ထင္ျခင္းသည္ သမုဒယသစၥာ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၃၂) ေမး - နိေရာဓသစၥာ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ဒုကၡမကင္းေသာ ဘံုဘဝတစ္ခုခုကို ဒုကၡကင္းရာ နိဗၺာန္ဟု မွတ္ထင္ျခင္းသည္ နိေရာဓသစၥာ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၃၃) ေမး - မဂၢသစၥာ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - မဂၢင္ရွစ္ပါးမွ တပါးေသာ အက်င့္ကို နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္ဟု မွတ္ထင္ျခင္းသည္ မဂၢသစၥာ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၃၄) ေမး - ပုဗၺႏၲ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - သံသရာ၏ ေရွးအစြန္းျဖစ္ေသာ အတိတ္ဘဝ အတိတ္ခႏၶာရွိသည္ဟု မသိျခင္းသည္ ပုဗၺႏၲ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၃၅) ေမး - အပရႏၲ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - သံသရာ၏ ေနာက္အစြန္းျဖစ္ေသာ အနာဂတ္ဘဝ အနာဂတ္ခႏၶာရွိသည္ဟု မသိျခင္းသည္ အပရႏၲ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၃၆) ေမး - ပုဗၺႏၲာပရႏၲ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - သံသရာ၏ ေရွးအစြန္း အတိတ္ဘဝ ခႏၶာကိုလည္းေကာင္း၊ ေနာက္အစြန္း အနာဂတ္ဘဝ ခႏၶာကိုလည္းေကာင္း ႏွစ္ခုလံုး၌ ရွိသည္ဟု မသိျခင္းသည္ ပုဗၺႏၲာပရႏၲ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၃၇) ေမး - ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - အဝိဇၨာေၾကာင့္ သခၤါရသာ ျဖစ္သည္၊ သခၤါရေၾကာင့္ ဝိညာဏ္သာ ျဖစ္သည္၊ ဤသို႔ စသည္ျဖင့္ ဝဋ္ဒုကၡသက္သက္ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္၍ ျဖစ္သည္ကို ငါျဖစ္သည္၊ သူျဖစ္သည္၊ သူ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္၊ ငါ့ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္၊ ခ်မ္းသာသည္၊ အစိုးရသည္၊ ငါ့ကိုယ္ငါ့ဟာ ျဖစ္သည္၊ အေၾကာင္းမရွိ အလိုလိုျဖစ္သည္၊ အလိုလို ျပတ္သည္ စသည္ျဖင့္ မွတ္ထင္ျခင္းသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၃ဂ) ေမး - ငါးဌာန၌ ေတြေဝသူသည္ သခၤါရသံုးပါးကို ျပဳသည္ဟု အ႒ကထာ ဆိုသည္။ ထိုငါးဌာန ေရျပပါ။
ေျဖ - စုတိ၊ ပဋိသေႏၶ၊ သံသရာ၊ သခၤတလကၡဏာ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ၊ ဤကား ငါးဌာန ျဖစ္ပါသည္။

(၃၉) ေမး - စုတိ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ႐ုပ္နာမ္တို႔၏ အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ ပ်က္ျခင္းသည္ မရဏ မည္၏။ စုတိ မည္၏။ ဤအေနမွ် သိရမည္ကို သတၱဝါေသသည္၊ ငါ့သား ငါ့သမီး ေသသည္ဟု လြန္ကဲ၍ သိျခင္းသည္ စုတိ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၄၀) ေမး - ပဋိသေႏၶ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ႐ုပ္နာမ္တို႔၏ အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ ျဖစ္ျခင္းသည္ ဇာတိ မည္၏။ ပဋိသေႏၶ မည္၏။ ဤအေနမွ် သိရမည္ကို သတၱဝါ ေမြးဖြား၏။ ငါ့မွာ သားသမီးျဖစ္၏ဟု လြန္၍ ကဲ၍ သိျခင္းသည္ ပဋိသေႏၶ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၄၁) ေမး - သံသရာ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ခႏၶာ, အာယတန, ဓာတ္တို႔၏ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္ မျပတ္ျဖစ္ျခင္းသည္ သံသရာ မည္၏။ ဤအေနမွ် သိရမည္ကို သူသူငါငါ သတၱဝါအေပါင္းသည္ တစ္ဘဝမွ တစ္ဘဝသို႔ သြား၏၊ လာ၏၊ ကူးေျပာင္း၏ စသည္ျဖင့္ လြန္၍ ကဲ၍ သိျခင္းသည္ သံသရာ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၄၂) ေမး - သခၤတလကၡဏာ၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - စိတ္ဟူေသာ သခၤတတရားသည္ သိျခင္း လကၡဏာ ရွိ၏။ ေစတသိက္ဟူေသာ သခၤတတရားသည္ ထိျခင္း ခံစားျခင္း စေသာ လကၡဏာ ရွိ၏။ ႐ုပ္ဟူေသာ သခၤတတရားသည္ ၾကမ္းတမ္းျခင္း, ယိုစီးျခင္း, ပူေအးျခင္း, ေထာက္ပံ့ျခင္း စေသာ လကၡဏာ ရွိ၏။ ဤကား သဘာဝလကၡဏာ မည္၏။ စိတ္, ေစတသိက္, ႐ုပ္ဟူေသာ သခၤတတရား သံုးပါးလံုးသည္ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱ လကၡဏာရွိ၏။ ဤကား သာမညလကၡဏာ မည္၏။ ဤသို႔ သဘာဝလကၡဏာ၊ သာမညလကၡဏာ ႏွစ္ပါးကို မသိဘဲ ငါ့ကိုယ္ျဖစ္၏၊ ငါ့ဟာျဖစ္၏၊ ငါျဖစ္၏၊ ၿမဲ၏၊ တင့္တယ္၏ စသည္ျဖင့္ လြန္ကဲ၍ သိျခင္းသည္ သခၤတလကၡဏာ၌ ေတြေဝျခင္း မည္ပါသည္။

(၄၃) ေမး - ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၌ ေတြေဝပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ေမးခြန္း-၃၇ အေျဖ၌ ေဖာ္ျပၿပီး ျဖစ္၏။

(၄၄) ေမး - ငါးဌာန ေတြေဝသူသည္ သခၤါရသံုးပါးကို ျပဳသည္ဟု ဆိုရာ၌ ျပဳပံုကို ဥပမာေဆာင္ျပပါ။
ေျဖ - ခရီးၫႊန္ကင္း အလင္းမရ မ်က္မျမင္ ဒုကၡိတသည္ လမ္းေကာင္း လမ္းဆိုး အရမ္းတိုး၏။ ထို႔အတူ ငါးဌာနေတြေဝသူသည္ ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ အရမ္းတိုး၍ ပုညာဘိသခၤါရစေသာ သခၤါရသံုးပါးကို ျပဳပါသည္။

(၄၅) ေမး - အဘယ္အခါ၌ ထိုမ်က္မျမင္ ဒုကၡိတအျဖစ္မ်ိဳးမွ လြတ္မည္နည္း။
ေျဖ - သစၥာေလးပါးသိေသာအခါ၌ အဝိဇၨာအျမစ္ျပတ္၍ မ်က္မျမင္ ဒုကၡိတအျဖစ္မ်ိဳးမွ လြတ္ႏိုင္ပါသည္။

(၄၆) ေမး - သခၤါရသံုးမ်ိဳး စံုလင္ေအာင္ ခြဲျပပါ။
ေျဖ - ကာမကုသိုလ္ ေစတနာရွစ္ခု၊ ႐ူပကုသိုလ္ ေစတနာငါးခုသည္ ပုညာဘိသခၤါရ ၁၃-ခု မည္ပါသည္။ အကုသိုလ္ ေစတနာ ၁၂-ခုသည္ အပုညာဘိသခၤါရ ၁၂-ခု မည္ပါသည္။ အ႐ူပကုသိုလ္ ေစတနာေလးခုသည္ အာေနၪၨာဘိသခၤါရ ၄-ခု မည္ပါသည္။ တနည္းကား - ကာမကုသိုလ္, အကုသိုလ္ ေစတနာ ၂၀ သည္ ကာယဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာအခါ ကာယသခၤါရ ၂၀ မည္ပါသည္။ ထို ၂၀ သည္ ဝစီဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာအခါ ဝစီသခၤါရ ၂၀ မည္ပါသည္။ ေလာကီကုသိုလ္, အကုသိုလ္ ေစတနာ ၂၉-ခုလံုးသည္ မေနာဒြါရ၌ ျဖစ္ေသာအခါ စိတၱသခၤါရ ၂၉-ခု မည္ပါသည္။

(၄၇) ေမး - ေလာကီဝိပါက္ ၃၂-ခုကို သိသာ႐ုံ ေရျပပါ။
ေျဖ - အကုသလဝိပါက္ ၇-ခု၊ ကာမကုသလဝိပါက္ ၁၆-ခု၊ (ဝါ) အဟိတ္ရွစ္, သဟိတ္ရွစ္, ေပါင္း ၁၆-ခု၊ ႐ူပဝိပါက္ ၅-ခု၊ အ႐ူပဝိပါက္ ၄-ခု၊ ဤသို႔ ေလာကီဝိပါက္ ၃၂-ခု ျဖစ္ပါသည္။

(၄၈) ေမး - သခၤါရေၾကာင့္ ဝိညာဏ္ျဖစ္ရာ၌ ပဋိသေႏၶဝိညာဏ္ ၁၉-ခု ျဖစ္ပံု ဘံုႏွင့္ တြဲျပပါ။
ေျဖ - ဥဒၶစၥၾကဥ္ေသာ အကုသိုလ္ေစတနာ ၁၁-ခုေၾကာင့္ အပါယ္ ၄-ဘံု၌ ဒုဂၢတိအဟိတ္ ပဋိသေႏၶတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ကာမကုသိုလ္ေစတနာ ၈-ခုေၾကာင့္ ကာမသုဂတိ ခုနစ္ဘံု၌ သုဂတိအဟိတ္ ပဋိသေႏၶတစ္ခု, ဒြိဟိတ္ ပဋိသေႏၶ ေလးခု, တိဟိတ္ ပဋိသေႏၶ ေလးခု, ေပါင္း ၉-ခု ျဖစ္ပါသည္။ ႐ူပကုသိုလ္ေစတနာ ၅-ခုေၾကာင့္ အသညသတ္ၾကဥ္ေသာ ႐ူပ ၁၅-ဘံု၌ ႐ူပပဋိသေႏၶ ၅-ခု ျဖစ္ပါသည္။ အ႐ူပကုသိုလ္ ေစတနာ ၄-ခုေၾကာင့္ အ႐ူပ ၄-ဘံု၌ အ႐ူပပဋိသေႏၶ ၄-ခု ျဖစ္ပါသည္။

(၄၉) ေမး - သခၤါရေၾကာင့္ ဝိညာဏ္ျဖစ္ရာ၌ ပဝတၱိဝိညာဏ္ ၃၂-ခုမွ် ျဖစ္ပံု တြဲျပပါ။
ေျဖ - အကုသိုလ္ေစတနာ ၁၂-ခုေၾကာင့္ အကုသလဝိပါက္ ၇-ခု ျဖစ္ပါသည္။ ကာမကုသိုလ္ေစတနာ ၈-ခုေၾကာင့္ အဟိတ္ ၈, သဟိတ္ ၈ အားျဖင့္ ကာမကုသလဝိပါက္ ၁၆-ခု ျဖစ္ပါသည္။ ႐ူပကုသိုလ္ေစတနာ ၅-ခုေၾကာင့္ ႐ူပဝိပါက္ ၅-ခု ျဖစ္ပါသည္။ အ႐ူပကုသိုလ္ ေစတနာ ၄-ခုေၾကာင့္ အ႐ူပဝိပါက္ ၄-ခု ျဖစ္ပါသည္။

(၅၀) ေမး - ဝိညာဏ္ေၾကာင့္ နာမ္႐ုပ္ျဖစ္ပံု ဘံုႏွင့္ တြဲျပပါ။
ေျဖ - အ႐ူပဝိပါက္ ဝိညာဏ္ ၄-ခုေၾကာင့္ အ႐ူပ ၄-ဘံု၌ နာမ္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ေရွးကာမဘံုက ျပဳခဲ့ေသာ ႐ူပပၪၥမစ်ာန္ကုသိုလ္ကံ ဝိညာဏ္တစ္ခုေၾကာင့္ အသညသတ္တစ္ဘံု၌ ႐ုပ္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ႂကြင္းေသာ ပဋိသေႏၶဝိညာစ္ ၁၅-ခု, ပဝတၱိဝိညာဏ္ ၂၀-ခုေၾကာင့္ ႂကြင္း ၂၆-ဘံု၌ နာမ္ႏွင့္႐ုပ္ ျဖစ္ပါသည္။

(၅၁) ေမး - နာမ္႐ုပ္ေၾကာင့္ သဠာယတနျဖစ္ပံု ဘံုႏွင့္ တြဲျပပါ။
ေျဖ - အ႐ူပ ၄-ဘံု၌ နာမ္ေၾကာင့္ မနာယတနတစ္ပါးသာ ျဖစ္ပါသည္။ အသညသတ္တစ္ဘံု၌ ႐ုပ္ေၾကာင့္ အာယတနတစ္ပါးမွ် မျဖစ္ပါ။ ႂကြင္း ႐ူပ ၁၅-ဘံု၌ နာမ္႐ုပ္ေၾကာင့္ စကၡာယတန, ေသာတာယတန, မနာယတန သံုးပါးသာ ျဖစ္ပါသည္။ ကာမ ၁၁-ဘံု၌ နာမ္႐ုပ္ေၾကာင့္ စကၡာယတန, ေသာတာယတန, ဃာနာယတန, ဇိဝွါယတန, ကာယာယတန, မနာယတနဟု ၆-ပါး ျဖစ္ပါသည္။

(၅၂) ေမး - အာယတန ၆-ပါးေၾကာင့္ အစဥ္အတိုင္းျဖစ္ေသာ ဖႆ ၆-ပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - စကၡဳသမၹႆ၊ ေသာတသမၹႆ၊ ဃာနသမၹႆ၊ ဇိဝွါသမၹႆ၊ ကာယသမၹႆ၊ မေနာသမၹႆ၊ ဤကား အစဥ္အတိုင္း ဖႆ ၆-ပါး ျဖစ္ပါသည္။

(၅၃) ေမး - ဖႆ ၆-ပါးေၾကာင့္ အစဥ္အတိုင္းျဖစ္ေသာ ေဝဒနာ ၆-ပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - စကၡဳသမၹႆဇာေဝဒနာ၊ ေသာတသမၹႆဇာေဝဒနာ၊ ဃာနသမၹႆဇာေဝဒနာ၊ ဇိဝွါသမၹႆဇာေဝဒနာ၊ ကာယသမၹႆဇာေဝဒနာ၊ မေနာသမၹႆဇာေဝဒနာ၊ ဤကား အစဥ္အတိုင္း ေဝဒနာ ၆-ပါး ျဖစ္ပါသည္။

(၅၄) ေမး - ေဝဒနာ ၆-ပါးေၾကာင့္ စဥ္တိုင္းျဖစ္ေသာ တဏွာ ၆-ပါး ေရျပပါ။
ေျဖ - ႐ူပတဏွာ၊ သဒၵတဏွာ၊ ဂႏၶတဏွာ၊ ရသတဏွာ၊ ေဖာ႒ဗၺတဏွာ၊ ဓမၼတဏွာ၊ ဤကား စဥ္တိုင္း တဏွာ ၆-ပါး ျဖစ္ပါသည္။

(၅၅) ေမး - ဖႆေၾကာင့္ ေဝဒနာသံုးပါး ျဖစ္ပံုကို ခြဲျပပါ။
ေျဖ - ဣ႒ာ႐ုံ ဖႆအေကာင္းစား ေတြ႕ထိလွ်င္ ကိုယ္စိတ္ခ်မ္းသာေသာ သုခေဝဒနာ ျဖစ္ပါသည္။ အနိ႒ာ႐ုံ ဖႆအညံ့စား ေတြ႕ထိလွ်င္ ကိုယ္စိတ္ဆင္းရဲေသာ ဒုကၡေဝဒနာ ျဖစ္ပါသည္။ မဇၥ်တၱာ႐ုံ ဖႆအလတ္စား ေတြ႕ထိလွ်င္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈေသာ ဥေပကၡာေဝဒနာ ျဖစ္ပါသည္။

(၅၆) ေမး - ေဝဒနာေၾကာင့္ တဏွာျဖစ္ပံုကို ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - သုခေဝဒနာ-ခ်မ္းသာစြာ ခံစားရလွ်င္ အဖန္ဖန္ ခံစားလိုေသာ တဏွာျဖစ္ပါသည္။ ဥေပကၡာေဝဒနာ-လ်စ္လ်ဴ႐ႈကာ ခံစားရလွ်င္ အညံ့မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ အဖန္ဖန္ ခံစားလိုေသာ တဏွာျဖစ္ပါသည္။ ဒုကၡေဝဒနာ-ဆင္းရဲစြာ ခံစားရလွ်င္ကား ဘယ္အခါ အာ႐ုံေကာင္းေကာင္း ခံစားရပါအံ့နည္းဟု လွမ္း၍ ေတာင့္တေသာ တဏွာျဖစ္ပါသည္။

(၅၇) ေမး - အနိ႒ာ႐ုံ အာ႐ုံဆိုးဆိုးကို မေထြးႏိုင္ မစြန္႔ႏိုင္ ၿမိန္ရွက္စြာ ခံစားႏိုင္သလား။
ေျဖ - အနိ႒ာ႐ုံ အာ႐ုံဆိုးဆိုးကို ဒုကၡေဝဒနာျဖင့္ ခံစားရေသာအခါ မေက်ႏိုင္ မခ်မ္းႏိုင္၊ ငါ့ကို သင္းတို႔ မေကာင္းၾကံၾကတယ္၊ ေသခမ္းရွင္ခမ္း ျဖတ္မယ္၊ မေက်ဘူးဟဲ့ စသည္ျဖင့္ တစ္သက္လံုး မေထြးႏိုင္ မစြန္႔ႏိုင္ ၿမိန္ရွက္စြာ ေသသည္အထိ ခံစားၾကတာ ေလာကမွာ ထင္ရွားပါသည္။

(၅၈) ေမး - ေဝဒနာေၾကာင့္ တဏွာသည္ သတၱဝါတိုင္းအား ျဖစ္သေလာ။
ေျဖ - ရဟႏၲာအား ေဝဒနာျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ တဏွာ ဆက္၍ မျဖစ္ပါ။ ပုထုဇဥ္အားေသာ္လည္း ဗဟုသုတရွိ၍ ေယာနိေသာ မနသိကာရ-သင့္ေအာင္ ႏွလံုးသြင္းလွ်င္ တဏွာ မျဖစ္ပါ။ အေယာနိေသာ မနသိကာရ-မသင့္ေအာင္ ႏွလံုးသြင္းသူတို႔အားသာ ေဝဒနာျဖစ္တိုင္း တဏွာ ဆက္၍ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

(၅၉) ေမး - ကာမ, ဘဝ, ဝိဘဝ ဟူေသာ တဏွာသံုးပါးကို ထင္ရွားေအာင္ ရွင္းပါ။
ေျဖ - ကာမအာ႐ုံ စံုမက္ေသာ တဏွာသည္ ကာမတဏွာ မည္ပါသည္။ သႆတဒိ႒ိႏွင့္ယွဥ္ေသာ တဏွာသည္ ဘဝတဏွာ မည္ပါသည္။ (ဝါ) ႐ူပဘဝ, အ႐ူပဘဝကို စံုမက္ေသာ တဏွာသည္ ဘဝတဏွာ မည္ပါသည္။ ဥေစၧဒဒိ႒ိႏွင့္ယွဥ္ေသာ တဏွာသည္ ဝိဘဝတဏွာ မည္ပါသည္။ (ဝါ) နိဗၺာန္မဟုတ္ဘဲ နိဗၺာန္ဟု စံုမက္ေသာ နိေရာဓတဏွာသည္လည္း ဥေစၧဒဒိ႒ိႏွင့္ယွဥ္ေသာ ဝိဘဝတဏွာပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(၆၀) ေမး - ဥပါဒါန္ေလးပါးကို ထင္ရွားေအာင္ ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - ကာမအာ႐ုံ၌ စြဲလမ္းေသာ ကာမတဏွာသည္ ကာမုပါဒါန္ မည္ပါသည္။ အလႉသည္ အက်ိဳးမရွိ စသည္ျဖင့္ စြဲလမ္းေသာ ဒိ႒ိဆယ္ပါး ဒိ႒ိ ၆၂-ပါးသည္ ဒိ႒ဳပါဒါန္ မည္ပါသည္။ သီလ-တိရိစၧာန္တို႔၏ အေလ့ျဖင့္ + ဗတ-တိရစၧာန္တို႔၏ အက်င့္ျဖင့္ + ပရာမာသ-နိဗၺာန္ရသည္ဟု သံုးသပ္ေသာ ဒိ႒ိသည္ သီလဗၺတုပါဒါန္ မည္ပါသည္။ ႐ုပ္သည္ အတၱ၊ ႐ုပ္ရွိေသာ အတၱ စသည္ျဖင့္ စြဲလမ္းေသာ သကၠာယဒိ႒ိ ၂၀ သည္ အတၱဝါဒုပါဒါန္ မည္ပါသည္။ စြဲလမ္းေသာ တဏွာတစ္ခု၊ ဒိ႒ိသံုးခု ျဖစ္ပါသည္။

(၆၁) ေမး - သခၤါရ ၂၉-ခုႏွင့္ ဘဝဂါမိကံ ၂၉-ခုတို႔တြင္ သခၤါရ ၂၉-ခုကို ေရျပပါ။
ေျဖ - ေလာကီကုသိုလ္, အကုသိုလ္ ေစတနာ ၂၉-ခုသည္ သခၤါရ ၂၉-ခု မည္ပါသည္။ (ဝါ) ပုညာဘိသခၤါရ ၁၃-ခု၊ အပုညာဘိသခၤါရ ၁၂-ခု၊ အာေနၪၨာဘိသခၤါရ ၄-ခုသည္ သခၤါရ ၂၉-ခု မည္ပါသည္။ (ဝါ) ကာယသခၤါရ ၂၀၊ ဝစီသခၤါရ ၂၀၊ စိတၱသခၤါရ ၂၉-ခုသည္ သခၤါရ ၂၉-ခု မည္ပါသည္။ ေစတနာေစတသိက္တစ္ခုသာ သခၤါရ မည္ပါသည္။

(၆၂) ေမး - ဘဝဂါမိကံ ၂၉-ခုကို ေရျပပါ။
ေျဖ - ေလာကီကုသိုလ္, အကုသိုလ္ ၂၉-ခု၌ ရွိေသာ စိတ္, ေစတသိက္အားလံုးသည္ ဘဝဂါမိကံ ၂၉-ခု မည္ပါသည္။

(၆၃) ေမး - ဥပပတၱိဘဝမည္ေသာ ဘဝႀကီးကိုးပါးကို ေရျပပါ။
ေျဖ - ကာမဘဝ၊ ႐ူပဘဝ၊ အ႐ူပဘဝ - သံုးပါး၊ သညီဘဝ၊ အသညီဘဝ၊ ေနဝသညီနာသညီဘဝ - သံုးပါး၊ ဧကေဝါကာရဘဝ၊ စတုေဝါကာရဘဝ၊ ပၪၥေဝါကာရဘဝ - သံုးပါး၊ ဤကား ဥပပတၱိဘဝမည္ေသာ ဘဝႀကီးကိုးပါး ျဖစ္ပါသည္။

(၆၄) ေမး - ကာမဘဝဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ေျဖ - ကာမ ၁၁-ဘံု၌ ဝိပါက္နာမ္ ကမၼဇ႐ုပ္ ျဖစ္ျခင္းသည္ ကာမဘဝ မည္ပါသည္။

(၆၅) ေမး - ႐ူပဘဝဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ေျဖ - ႐ူပ ၁၆-ဘံု၌ ဝိပါက္နာမ္ ကမၼဇ႐ုပ္ ျဖစ္ျခင္းသည္ ႐ူပဘဝ မည္ပါသည္။

(၆၆) ေမး - အ႐ူပဘဝဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ေျဖ - အ႐ူပ ၄-ဘံု၌ ဝိပါက္နာမ္ ျဖစ္ျခင္းသည္ အ႐ူပဘဝ မည္ပါသည္။ ႐ုပ္မျဖစ္ပါ။

(၆၇) ေမး - သညီဘဝဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ေျဖ - သညီ ၂၉-ဘံု၌ ဝိပါက္နာမ္ ကမၼဇ႐ုပ္ ျဖစ္ျခင္းသည္ သညီဘဝ မည္ပါသည္။ နာမ္မျဖစ္ပါ။

(၆၈) ေမး - အသညီဘဝဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ေျဖ - အသညီတဘံု၌ ကမၼဇ႐ုပ္ျဖစ္ျခင္းသည္ အသညီဘဝ မည္ပါသည္။ နာမ္မျဖစ္ပါ။

(၆၉) ေမး - ေနဝသညီနာသညီဘဝဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ေျဖ - ေနဝသညီနာသညီတဘံု၌ ဝိပါက္နာမ္ျဖစ္ျခင္းသည္ ေနဝသညီနာသညီဘဝ မည္ပါသည္။ ႐ုပ္မျဖစ္ပါ။

(၇၀) ေမး - ဧကေဝါကာရဘဝဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ေျဖ - ဧကေဝါကာရဘံု၌ ကမၼဇ႐ုပ္ျဖစ္ျခင္းသည္ ဧကေဝါကာရဘဝ မည္ပါသည္။ နာမ္မျဖစ္ပါ။

(၇၁) ေမး - စတုေဝါကာရဘဝဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ေျဖ - စတုေဝါကာရ ၄-ဘံု၌ ဝိပါက္နာမ္ျဖစ္ျခင္းသည္ စတုေဝါကာရဘဝမည္ပါသည္။ ႐ုပ္မျဖစ္ပါ။

(၇၂) ေမး - ပၪၥေဝါကာရဘဝဟူသည္ အဘယ္နည္း။
ေျဖ - ပၪၥေဝါကာရ ၂၆-ဘံု၌ ဝိပါက္နာမ္ ကမၼဇ႐ုပ္ ျဖစ္ျခင္းသည္ ပၪၥေဝါကာရဘဝ မည္ပါသည္။

(၇၃) ေမး - ဇာတိ,ဇရာ, မရဏသည္ ရန္သူသံုးဦးႏွင့္ တူ၏ဟု အ႒ကထာဆိုသည္။ ရန္သူႏွင့္တူပံု ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - ဇာတိသည္ တစ္ဘဝမွ တစ္ဘဝသို႔ ေဆာင္၏။ ေတာနက္ထဲသို႔ ေခ်ာ့ေခၚေသာ ပထမရန္သူႏွင့္ တူပါသည္။ ဇရာသည္ ေရာက္ရာဘဝ၌ ခ်က္ခ်င္း အိုမင္းရင့္ေရာ္ေအာင္ ႏွိပ္စက္၏။ ေတာနက္ထဲ ေရာက္လွ်င္ေရာက္ခ်င္း မထႏိုင္ေအာင္ ႐ိုက္ေသာ ဒုတိယရန္သူႏွင့္ တူပါသည္။ မရဏသည္ ဇရာဒုကၡသင့္သူကို ခႏၶာပ်က္ေအာင္ အေသသတ္၏။ ေတာနက္ထဲ၌ မထႏိုင္သူကို ဦးေခါင္းျဖတ္ေသာ တတိယရန္သူႏွင့္ တူပါသည္။

(၇၄) ေမး - ေသာက, ပရိေဒဝ, ဒုကၡ, ေဒါမနႆ, ဥပါယာသ၊ ဤငါးပါးကို အဂၤါ၌ အဘယ့္ေၾကာင့္ မျပသနည္း။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္မွ လြတ္သေလာ။
ေျဖ - ေသာကစေသာ ငါးပါးသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္မွ အလြတ္မဟုတ္ပါ။ ဇာတိ၏ အက်ိဳးဖ်ားမွ် ျဖစ္ပါသည္။ အက်ိဳးရင္း မဟုတ္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ အဂၤါ၌ မျပပါ။

(၇၅) ေမး - အက်ိဳးဖ်ားမွ်ျဖစ္ပံု ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ေသာကစေသာ ငါးပါးသည္ ဇာတိေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ ဇရာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ မရဏေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုမွတပါးေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ ဘံုအားျဖင့္ ကာမ ၁၁-ဘံု၌သာ အၿမဲျဖစ္ပါသည္။ ျဗဟၼာ ၂၀ ၌ မျဖစ္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဇာတိ၏ အက်ိဳးဖ်ားမွ်ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါသည္။

(၇၆) ေမး - အဝိဇၨာေၾကာင့္ အကုသိုလ္သခၤါရသည္ ပ႒ာန္းနည္း အဘယ္ပစၥည္းသတၱိျဖင့္ ျဖစ္ႏိုင္သနည္း။
ေျဖ - အဝိဇၨာေၾကာင့္ အကုသိုလ္သခၤါရသည္ ပ႒ာန္းနည္း ေဟတု, အာရမၼဏ, အဓိပတိ, အနႏၲရ, သဟဇာတ, ဥပနိႆယ, အာေသဝန စေသာ ပစၥည္းသတၱိမ်ားစြာျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။

(၇၇) ေမး - အာရမၼဏသတၱိျဖင့္ အဝိဇၨာေၾကာင့္ အကုသိုလ္သခၤါရျဖစ္ပံုကို ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ေရွးက ျဖစ္ခဲ့ၿပီးေသာ အကုသိုလ္ အဝိဇၨာကို စဥ္းစားမိတိုင္း အာ႐ုံျပဳ၍ ေလာဘ ေဒါသတို႔ ျဖစ္လာေသာအခါ အာရမၼဏသတၱိျဖင့္ အဝိဇၨာေၾကာင့္ အကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ပါသည္။

(၇၈) ေမး - အဓိပတိသတၱိျဖင့္ ျဖစ္ပံုကို ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ေရွးေရွးျဖစ္ၿပီး အကုသိုလ္ အဝိဇၨာကို “အဖိုးတန္လိုက္တာ၊ သိပ္ေနရာက်တာပဲ” စသည္ျဖင့္ အေလးျပဳ၍ သာယာေသာအခါ အဓိပတိသတၱိျဖင့္ အဝိဇၨာေၾကာင့္ အကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ပါသည္။

(၇၉) ေမး - ဥပနိႆယသတၱိျဖင့္ ျဖစ္ပံုကို ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ေရွးေရွးျဖစ္ၿပီး အကုသိုလ္ အဝိဇၨာကို အေျခခံျပဳ၍ “မည္သည့္ရပ္႐ြာမွာ လူမိုက္ဗိုလ္လုပ္ခဲ့တာ ငါကြ” စသည္ျဖင့္ ေနာက္ထပ္ ေလာဘ ေဒါသတို႔ ျဖစ္လာေသာအခါ ဥပနိႆယသတၱိျဖင့္ အဝိဇၨာေၾကာင့္ အကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ပါသည္။

(၈၀) ေမး - ေဟတုစေသာ ႂကြင္းသတၱိျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳေသာအခါ ျဖစ္ပံု အက်ဥ္းေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ေဟတု, သဟဇာတသတၱိ စသည္ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳေသာအခါ အေၾကာင္း အဝိဇၨာႏွင့္ အက်ိဳး အကုသိုလ္သခၤါရသည္ ၿပိဳင္တူ ျဖစ္ပါသည္။ အနႏၲရ, အာေသဝနသတၱိ စသည္ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳေသာအခါ အျခားမရွိ နီးကပ္စြာ ျဖစ္ပါသည္။

(၈၁) ေမး - အဝိဇၨာေၾကာင့္ ကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ရာ၌ သင္ၾကားရေသာနည္း သံုးနည္းကို ေရတြက္ျပပါ။
ေျဖ - အဝိဇၨာေၾကာင့္ ကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ရာ၌ အဝိဇၨာကို ႐ြက္လ်က္ ျဖစ္ပံု တစ္နည္း၊ အဝိဇၨာကို ခုန္ေက်ာ္လ်က္ ျဖစ္ပံု တစ္နည္း၊ အဝိဇၨာကို နင္းလ်က္ ျဖစ္ပံု တစ္နည္း၊ ဤသို႔ သံုးနည္း သင္ၾကားရပါသည္။

(၈၂) ေမး - အဝိဇၨာကို ႐ြက္လ်က္ ကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ပံု ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - သံသရာေဘး မဆင္ျခင္ လူနတ္စည္းစိမ္ကို ေကာင္းလွၿပီ ထင္၍ လိုခ်င္ေတာင့္တလ်က္ ကုသိုလ္ျပဳေသာအခါ ဥပနိႆယသတၱိျဖင့္ အဝိဇၨာေၾကာင့္ ကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခါ အဝိဇၨာကို ဦးေခါင္းထက္ ႐ြက္လ်က္ ကုသိုလ္ရွင္အား ကုသိုလ္ျဖစ္ပါသည္။

(၈၃) ေမး - အဝိဇၨာကို ခုန္ေက်ာ္လ်က္ ကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ပံုကို ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - မိမိ သူတပါး ျပဳခဲ့ေသာ အကုသိုလ္အဝိဇၨာကို “အပါယ္ေဘး သံသရာေဘး အျပစ္ေပးလတၱံ႕”ဟု ဆင္ျခင္၍ ထိုအျပစ္မွ လြတ္ပါေစျခင္းငွာဟု ကုသိုလ္ျပဳေသာအခါ ဥပနိႆယသတၱိျဖင့္ အဝိဇၨာေၾကာင့္ ကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခါ အဝိဇၨာကို ခုန္ေက်ာ္လ်က္ ကုသိုလ္ရွင္အား ကုသိုလ္ျဖစ္ပါသည္။

(၈၄) ေမး - အဝိဇၨာကို နင္းလ်က္ ကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ပံုကို ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - မိမိျပဳမိေသာ အကုသိုလ္အဝိဇၨာကို ဉာဏ္ျဖင့္ သိမ္းဆည္း၍ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱဟု ဝိပႆနာ ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း ႐ႈေသာအခါ အာရမၼဏသတၱိျဖင့္ အဝိဇၨာေၾကာင့္ ကုသိုလ္သခၤါရ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခါ အဝိဇၨာကို နင္းလ်က္ ကုသိုလ္ရွင္အား ကုသိုလ္ျဖစ္ပါသည္။

(၈၅) ေမး - အဝိဇၨာမကင္း မိုက္မဲျခင္းေၾကာင့္ ကုသိုလ္ျပဳသည္ဆိုလွ်င္ အမ်ားအားျဖင့္ မေက်နပ္ႏိုင္။ ထို႔ေၾကာင့္ အဝိဇၨာဦးစီးေသာ အဝိဇၨာ႐ြက္ထားေသာ ကုသိုလ္ရွင္ကို ဥပမာျဖင့္ ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - အဝိဇၨာဦးစီးေသာ ႐ြက္ထားေသာ ကုသိုလ္ရွင္သည္ ညစ္ေၾကးေပလို႔ ၫြန္အိုင္ေရ ခ်ိဳးလွ်င္ တိုး၍ ညစ္ေၾကးေပသလို မိုက္လို႔ ဘဝစည္းစိမ္ ေတာင့္တၿပီး ကုသိုလ္ျပဳလွ်င္ တိုး၍ မိုက္မဲသြားႏိုင္ပါသည္။

(၈၆) ေမး - အဝိဇၨာခုန္ေက်ာ္ေသာ ကုသိုလ္ရွင္ကို ဥပမာျဖင့္ ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - အဝိဇၨာခုန္ေက်ာ္ေသာ ကုသိုလ္ရွင္သည္ ညစ္ေၾကးေပလို႔ ေရေကာင္းေရသန္႔ ခ်ိဳးလွ်င္ ညစ္ေၾကးကင္းသြားသလို မိုက္လို႔ အမိုက္လြတ္ေအာင္ ခုန္ေက်ာ္၍ ကုသိုလ္ျပဳလွ်င္ အမိုက္အမဲ ကင္းသြားႏိုင္ပါသည္။

(၈၇) ေမး - အဝိဇၨာနင္းထားေသာ ကုသိုလ္ရွင္ကို ဥပမာျဖင့္ ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - အဝိဇၨာကိုနင္းထားေသာ ကုသိုလ္ရွင္သည္ အိုက္လြန္းလို႔ ေရေအးေအး ခ်ိဳးလွ်င္ အအိုက္ေပ်ာက္သလို မိုက္လြန္းလို႔ အမိုက္ကို နင္း၍ ဝိပႆနာကုသိုလ္ နင္းျပဳလွ်င္ အမိုက္ေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါသည္။

(၈၈) ေမး - ကုသိုလ္သည္ အဘယ္သို႔ေသာသူအား ျဖစ္သည္၊ အဘယ္သို႔ေသာသူအား မျဖစ္ဟု ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နည္းျဖင့္ ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - အဝိဇၨာရွိ၍ မိုက္႐ိုင္းလြန္းသူတို႔အားသာ ကုသိုလ္ျဖစ္ပါသည္။ အဝိဇၨာကင္း၍ မမိုက္႐ိုင္းသူတို႔အား ဘယ္ကုသိုလ္မွ် မျဖစ္ပါ။ ကုသိုလ္အစား ႀကိယာသာ ျဖစ္ပါသည္။

(၈၉) ေမး - အဝိဇၨာ အမိုက္မရွိသူ ရွိသူတို႔ကို ခြဲျပပါ။
ေျဖ - ဘုရား, ပေစၥကဗုဒၶါ, ရဟႏၲာ၊ ဤသံုးေယာက္အား အဝိဇၨာအမိုက္ မရွိပါ။ ပုထုဇဥ္, ေသာတာပန္, သကဒါဂါမ္, အနာဂါမ္၊ ဤေလးေယာက္အား အဝိဇၨာအမိုက္ ရွိပါေသးသည္။

(၉၀) ေမး - ဒါန သီလစေသာ ေကာင္းမႈျပဳပါလ်က္ ကုသိုလ္မရသူ ရသူ ခြဲျပပါ။
ေျဖ - ဒါန သီလစေသာ ေကာင္းမႈျပဳလွ်င္ ပုထုဇဥ္မွ အနာဂါမ္အထိ ေလးေယာက္သာ ကုသိုလ္ရႏိုင္ပါသည္။ ဘုရား, ပေစၥကဗုဒၶါ, ရဟႏၲာတို႔မွာ ကုသိုလ္မရႏိုင္ပါ။ ႀကိယာစိတ္ကိုသာ ရႏိုင္သည္။

(၉၁) ေမး - ကုသိုလ္ႏွင့္ ႀကိယာ ထူးျခားပံုကို ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ - ကုသိုလ္သည္ မ်ိဳးေအာင္ေသာ သစ္ေစ့ႏွင့္ တူပါသည္။ သံသရာထဲ၌ ဇာတိ ဇရာ မရဏ သစ္ပင္ကို ေပါက္ေရာက္ေစႏိုင္ပါသည္။ ႀကိယာသည္ မ်ိဳးမေအာင္ေသာ သစ္ေစ့ႏွင့္ တူပါသည္။ သံသရာထဲ၌ ဒုကၡပင္တို႔ကို မေပါက္ေရာက္ေစႏိုင္ပါ။ တနည္းအားျဖင့္ အမိုက္မကင္းသူအား ျဖစ္ေသာ ကုသိုလ္သည္ အမိုက္ကို ဖ်က္ဆီးေသာ မဂ္ေလးပါးျဖစ္ေအာင္ တတ္ႏိုင္ပါသည္။ အမိုက္ကင္းသူအား ျဖစ္ေသာ ႀကိယာသည္ အမိုက္ကို ဖ်က္ဆီးေသာ မဂ္ေလးပါးျဖစ္ေအာင္ မတတ္ႏိုင္ပါ။ သို႔ရာတြင္ မဂ္ေလးႀကိမ္ျဖင့္ အမိုက္ကို ဖ်က္ဆီးၿပီးသူအား ေနာင္ဖ်က္ဆီးစရာ အမိုက္မရွိေတာ့ပါ။ မဂ္ျဖစ္ဖို႔ မလိုေတာ့ပါ။

(၉၂) ေမး - ကုသိုလ္သည္ ဇာတိစေသာ ဒုကၡကို ျဖစ္ေစသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ မဂ္ေလးပါးျဖစ္ေအာင္ တတ္ႏိုင္သညဟူ၍လည္းေကာင္း မီးစတစ္ဖက္ ေရမႈတ္တစ္ဖက္ ဆိုထားသည္။ ပယ္ရမည္ေလာ၊ က်င့္ရမည္ေလာ။
ေျဖ - ကုသိုလ္ကို မပယ္အပ္ပါ။ က်င့္ရပါသည္။ ယခုမွ ဇာတိေၾကာက္လို႔ ကုသိုလ္ပယ္ေသာ္လည္း ဇာတိမလြတ္ႏိုင္ေသးပါ။ အကုသိုလ္ကို ျပဳလွ်င္လည္း ဇာတိျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ဇာတိျဖစ္ေစေသာ ကုသိုလ္မ်ားကိုလည္း မ်ားစြာ ျပဳထားၿပီး ရွိၾကပါသည္။ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေတြ႕ၿပီး ေတြ႕ဆဲ ေတြ႕လတၱံ႕ေသာ ဇာတိတို႔ကို သတိသမၸဇညကင္းလ်က္ အလန္႔တၾကား မေၾကာက္သင့္ပါ။ မဂ္ေလးပါးျဖစ္ေအာင္ တတ္ႏိုင္ေသာ ကုသိုလ္ကို အားထုတ္၍ က်င့္အပ္ပါသည္။ တစ္ႀကိမ္မွ် မေတြ႕ဖူးေသာ မဂ္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုမဂ္ရလွ်င္ အဝိဇၨာအမိုက္ ကင္း၍ ဇာတိစေသာ ဒုကၡမွ အၿပီးတိုင္ လြတ္ကင္းႏိုင္ပါသည္။

(၉၃) ေမး - မဂ္ႏွင့္ဆက္သြယ္လွ်င္ ဇာတိေဘးရွိေသာ ကုသိုလ္ကို မပယ္အပ္ပံု က်င့္အပ္ပံုကို ဥပမာေဆာင္ျပပါ။
ေျဖ - သမုဒၵရာအတြင္း သေဘၤာပ်က္၍ ေထာက္တည္ရာ မရေသာ သူ၏ အနီးသို႔ ဆင္ေသေကာင္ပုပ္ႀကီး ေရာက္လာသည္ျဖစ္အံ့၊ ပုပ္ေစာ္နံေသာ ႐ြံစရာေဘးရွိေသာ္လည္း ကမ္းပါးအေရာက္ ယက္သြားႏိုင္သည္ဟု သိလွ်င္ တက္စီးရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အတူ ဇာတိေဘး စသည္ျဖင့္ ပုပ္ေစာ္နံ ႐ြံစရာ ကုသိုလ္ ဆင္ေသေကာင္ပုပ္ကို မဂ္ေလးပါး ကမ္းပါးအေရာက္ ယက္သြားႏိုင္သည္ဟု သိေသာ ေထာက္တည္ရာ မရေသးေသာ အမ်ိဳးေကာင္းသားသည္ အားထုတ္ကာ တက္စီးရပါသည္။

(၉၄) ေမး - ဤဘဝစက္သည္ ဇရာ မရဏ၌ မျပတ္ဘဲ အဘယ္သို႔ ျပန္၍ ဆက္သနည္း။
ေျဖ - ဇရာ မရဏ၌ မျပတ္ဘဲ ေသာကစသည္တို႔လည္း ျဖစ္ကုန္၏။ ထိုအခါ ႏုပ်ိဳလို အသက္ရွည္လိုေသာ ကာမာသဝ စသည္တို႔လည္း ျဖစ္ကုန္၏။ အာသဝႏွင့္ တြဲလ်က္ အဝိဇၨာလည္း ျဖစ္ျပန္၏။ ဤသို႔ ဇရာမရဏေၾကာင့္ အဝိဇၨာျဖစ္၍ အဝိဇၨာေၾကာင့္ သခၤါရ ျဖစ္သျဖင့္ ဘဝစက္ ျပန္၍ ဆက္ပါသည္။

(၉၅) ေမး - ဤဘဝစက္မွ ထြက္ႏိုင္ေအာင္ အဘယ္အဂၤါကို ဖ်က္ရသနည္း။
ေျဖ - ဤဘဝစက္မွ ထြက္ႏိုင္ေအာင္ အဝိဇၨာႏွင့္ တဏွာဟူေသာ မူလ အဂၤါႏွစ္ပါးကို ဖ်က္ရပါသည္။

(၉၆) ေမး - ဒါန သီလ စေသာ ကုသိုလ္ျဖင့္ နိဗၺာန္ရပံုကို ရွင္းျပပါ။
ေျဖ - အဝိဇၨာ တဏွာကို အားနည္းေအာင္ ျပဳေသာ ဒါန သီလစေသာ ကုသိုလ္သည္ ဥပနိႆယသတၱိျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အနႏၲရသတၱိျဖင့္လည္းေကာင္း မဂ္ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ ထိုမဂ္သည္ နိဗၺာန္ကို အာ႐ုံျပဳလ်က္ အဝိဇၨာ တဏွာကို အျမစ္ျဖတ္ပါသည္။ အဝိဇၨာအႂကြင္းမဲ့ခ်ဳပ္လွ်င္ သခၤါရခ်ဳပ္ျခင္း စသည္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တဏွာအႂကြင္းမဲ့ခ်ဳပ္လွ်င္ ဥပါဒါန္ခ်ဳပ္ျခင္း စသည္ျဖင့္လည္းေကာင္း ဒုကၡအစု ခ်ဳပ္ၿငိမ္း၍ နိဗၺာန္ရပံုကို ေဟာပါသည္။ အဝိဇၨာ တဏွာကို အားေပးလ်က္ျဖစ္ေသာ ကုသိုလ္ျဖင့္ကား နိဗၺာန္မရႏိုင္ပါ။

(၉၇) ေမး - အဝိဇၨာ တဏွာကို အားေပးေသာ ဝ႗နိႆိတကုသိုလ္ထက္ ေၾကာက္ဖြယ္တရား ရွိေသးသေလာ၊ အဘယ္မွာ ရွိေသးသနည္း။
ေျဖ - ဝ႗နိႆိတကုသိုလ္သည္ အဝိဇၨာ တဏွာ မူလကို အားေပး႐ုံသာ ျဖစ္ပါသည္။ မူလကား မျဖစ္ပါ။ အကုသိုလ္တရားကား ထိုမူလႏွစ္ပါးကို အားလည္းေပးသည္။ မူလလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဝ႗နိႆိတကုသိုလ္ထက္ အကုသိုလ္သည္ ပို၍ ေၾကာက္ဖြယ္ ျဖစ္ပါသည္။ (ဝ႑ိတမာနီ) ပညာလြန္သူတို႔အား အကုသိုလ္ကို အျပစ္မ်ားစြာ မဆိုဘဲ ဝ႗နိႆိတကုသိုလ္ကို ပို၍ အျပစ္မ်ားစြာ ဆိုၾကပါသည္။

ဤတြင္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ အေမး-အေျဖ ၿပီး၏

ကြာရွင္းျပတ္စဲအပ္ေသာမယားအေမးအေျဖမ်ား

ေမး........။ မည္သည့္မယားမ်ိဳးကုိကြာရွင္းျပတ္စဲရမည္ဟုျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားခ်က္ရွိပါသလား။
ေျဖ........။ မရွိပါ ျမတ္စြာဘုရားေဟာေတာ္မမူပါ။
             မည္သည့္မယားကုိစြန္႔ပစ္ရမည္ဆုိေသာညြန္ၾကားခ်က္မ်ိဳးသည္ဓမၼသတ္က်မ္းနီတိက်မ္းမ်ား

ကသာျဖစ္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။

          ျမဳံေသာမယား၊ေယာက်္ားေလးမေမြးေသာမယား၊ကု႒နဴနာရွိေသာမယား၊လင္ကုိမရုိေသေသာမယား၊ လင္ကုိအလုိမရွိေသာမယား။ ဤမယားတုိ႔ကိုကြာရွင္းစြန္႔ပစ္ရမည္ဟု ေရွ႕ဓမၼသတ္က်မ္းတုိ႔ကဆုိ၏

          လင္ႏွင့္ျငင္းခုံေသာမယား၊ျငဴစူေစာင္းေျမာင္းတတ္ေသာမယား၊အရာရာလုိျခင္တတ္မက္ေသာမယား၊ အိမ္လည္တတ္ေသာမယား၊ေပါက္ကရေျပာတတ္ေသာမယား၊အအိပ္ၾကီးေသာမယား။ဤမယားတုိ႔ကုိ သားသမီးတစ္ရာပင္ရွိေသာ္လည္းကြာရွင္းပစ္ရမည္ဟုနီတိက်မ္းကတုိ႔ကဆုိ၏။

စိတ္လႈပ္ရွားမႈ 

အေမးအေျဖမ်ား

ေမး။  ။စိတ္ေရာဂါေတြမွာ စိတ္လႈပ္ရွားမႈက အလြန္မ်ားပါတယ္၊ အဲဒီေတာ့ စိတ္ၿငိမ္ခဲ့လို႔ရွိယင္ နည္းနည္းပါးပါး ပုတီးစိပ္တာ တရားထုိင္တာ ေကာင္းပါသလား။
ေျဖ။  ။စိတ္က မလႈပ္ရွားဘူး၊ အာရံုေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးေရာက္ေနတဲ့ ဥစၥာကုိ တင္စားၿပီးေတာ့ စိတ္လႈပ္ရွားတယ္လုိ႔ ေျပာတာ။ အာရံုအမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာင္း ေျပာင္း ေျပာင္းၿပီးေတာ့ အာရံုကုိ ယူေနတာကို စိတ္လႈပ္ရွားတယ္လုိ႔ေျပာတာ။ အဲဒီလုိ အာရံုေျပာင္းေနတဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ ပုတီးဘဲစိပ္စိပ္ တရားဘဲ ႏွလံုးသြင္းသြင္း၊ ဆုိပါေတာ့ ထာ၀ရဘုရား ကုိးကြယ္တဲ့ သူက ထာ၀ရဘုရားကုိ "ဘုရား ဘုရား ဘုရား" လုိ႔ဆုိၿပီးေတာ့ စိပ္လုိက္လုိ႔ သမာဓိ အာရံုတစ္ခုတည္းျဖစ္သြားၿပီ။ ဗုဒၶကုိးကြယ္တဲ့ သူကလည္း ဗုဒၶကို "အရဟံ အရဟံ အရဟံ" လုိ႔ ဆိုေတာ့ အာရံုက တစ္ခုတည္း ျဖစ္သြားၿပီ။ ဒါစိတ္ၿငိမ္တယ္လုိ႔ ဆုိတာေပါ့။ တကယ္လုိ႔မ်ား သူစာ၀ါသနာပါလုိ႔ရွိယင္ စာေလးဖတ္ေနပါဆုိလည္း စိတ္ၿငိမ္သြားမွာဘဲ၊ အာရံုမ်ားတာပါ၊ စိတ္က လႈပ္ရွားတာမဟုတ္ပါဘူး။
အမရပူရၿမိဳ႕ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ ၏ သိပၸံအျမင္ႏွင့္ ဗုဒၶအဘိဓမၼာအေမးအေျဖမ်ားမွထုတ္ႏႈတ္၍ စိတ္က တကယ္ေတာ့ လႈပ္ရွားတာမဟုတ္ပဲ အာရံုမ်ားတာပါလားဆုိတာ သိေစခ်င္ေသာ အာသာ ႏွင့္ စိတ္လႈပ္ရွားလုိက္တာ ဆုိေသာ စကားကုိ ဆန္႔က်င္ၿပီး အာရံုမ်ားတာကို သိေစခ်င္ေသာ ဆႏၵျဖင့္ တင္ျပလုိက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

အေမးအေျဖမ်ား.....၂

အေမးအေျဖမ်ား

ဗုဒၶအေမးအေျဖ
ႏုိင္ငံျခားသား ဘုန္းေတာ္ႀကီး တစ္ပါး၏ ဗုဒၶဘာသာအျမင္ အေမး အေျဖမ်ား

ဒီစာအုပ္က ဘာသာျပန္ စာအုပ္ပါ... စာအုပ္မူရင္း Good Question Good Answer အဂၤလိပ္စာအုပ္ကို ေရးသားသူက ၾသစေၾတးလ် ႏိုင္ငံသား ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးVen. Shravasti Dhammika ပါ။ ခ်မ္းေျမ႕ဆရာေတာ္ဘုရားက ျမန္မာလို ဘာသာျပန္ေပးထားတာပါ. စာအုပ္ကို ၁၉၉၃ခုႏွစ္ မွာ ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ေျပာပံုအရကေတာ့ ဒီစာအုပ္မထုတ္မီ ျမတ္မဂၤလာ စာေစာင္မွာ ဒီစာအုပ္ကိုပဲ ပညာရွင္ တစ္ဦးက ဘာသာျပန္ၿပီး အခန္းဆက္အျဖစ္ ေဖၚျပဖူးပါတယ္။

ေမး - ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ဘာလဲ။

ေျဖ - “ဗုဒၶဘာသာ“ ဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ “ဗုဓိ“ ဆိုတဲ့ စကားလံုးမွ လာတာပါ။ “ဗုဒၶ“ ဆိုတာ (ကိေလသာ တည္းဟူေသာ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္းမွ) “ႏိုးလာသူ“ လို႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ႏိုးၾကားေရး အေတြးအျမင္ (ဒႆန) ပညာပါပဲ။ ဒီဒႆနပညာကို ေဂါတမႏြယ္ဖြား သိဒၶတၳ မင္းသားကေန ဘုရား ျဖစ္လာတဲ့ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားက စတင္ေဟာေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားဟာ သက္ေတာ္ ၃၅ႏွစ္မွာ (ကိေလသာ တည္းဟူေသာ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္းမွ) ႏိုးလာၿပီးလွ်င္ ဘုရားအျဖစ္သို႕ ေရာက္ေတာ္မူပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္လို႕ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေပါင္း သန္းသံုးရာေက်ာ္ ရွိေနပါၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေလာက္ အထိေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဟာ အေရွ႕တိုင္း ဒႆနပညာရပ္ တစ္ခုအျဖစ္သာ တည္ရွိခဲ့ပါတယ္။ သို႕ေသာ္လဲ ယခုအခ်ိန္မွာ ဥေရာပႏွင့္ အေမရိကတိုက္ရွိ ႏိုင္ငံေပါင္း မ်ားစြာမွာလဲ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဦးေရ တျဖည္းျဖည္း တိုးပြါးေနပါတယ္။

ေမး - ဒီလိုဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာဟာ ဒႆနပညာရပ္ တစ္ခုဘဲေပါ့။

ေျဖ - ဒႆနပညာဆိုတာ အဂၤလိပ္စကား Philosopy ကို ဘာသာျပန္ထားတာပါ။ အဘိဓာန္မ်ား ဖြင့္ျပခ်က္အရ ဆိုရင္ "philo"ဆိုတာ “ခ်စ္ခင္ျခင္း ေမတၲာ“ လို႕ ဆိုလိုပါတယ္။ "sophy" ဆိုတာ “ပညာ“ လို႕ အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။ ဒီေတာ့ "Philosopy" ဆိုတာ “ပညာကို ခ်စ္ခင္ျခင္း“၊ သို႕မဟုတ္ “ေမတၲာႏွင့္ ပညာ“ လို႕ အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။ ဒီစကား ႏွစ္လံုးဟာ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို အျပည့္အ၀ ေဖၚျပႏိုင္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ တရားက သဘာ၀တရားကို ၾကည္လင္ျပတ္သားစြာ ကြၽႏု္ပ္တို႕ နားလည္ ႏိုင္ေရးအတြက္ အျပည့္စံုဆံုး ဥာဏ္ပညာအရည္အေသြး တိုးတက္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖို႕ သင္ေပးပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြၽႏု္ပ္တို႕ဟာ သတၱ၀ါအားလံုးရဲ႕ မိတ္ေဆြသဖြယ္ ျဖစ္ႏိုင္ေစရန္ ေမတၱာ က႐ုဏာတရား တိုးပြါးေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႕ကိုလဲ သင္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာကို အေတြးအျမင္ ပညာတစ္ရပ္လို႕ ဆိုႏိုင္ေသာ္လဲ သာမာန္ အေတြးအျမင္ပညာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမင့္ျမတ္ေသာ အေတြးအျမင္ပညာ (Supreme Philosopy) သာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး - ဗုဒၶဆိုတာ ဘယ္သူပါလဲ။

ေျဖ - ခရစ္မေပၚမီ ၅၆၃ ခုႏွစ္မွာ အိႏၵိယျပည္ ေျမာက္ပိုင္း (ကပၸိလ၀တ္ျပည္) ဘုရင္ သုေဒၶါဒနႏွင့္ မိဖုရား မယ္ေတာ္မာယာတို႕မွ သားကေလးတစ္ေယာက္ ဖြားျမင္ပါတယ္။ ဒီမင္းသားကေလးဟာ စည္းစိမ္ဥစၥာ ျပည့္ျပည့္စံုစံုႏွင့္ ႀကီးျပင္းလာရေသာ္လဲ ေနာက္ဆံုးမွာ ေလာကီစည္းစိမ္ဥစၥာေတြဟာ ခ်မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္မႈကို မေပးႏိုင္ဘူးဆိုတာ ေတြ႕လာရတယ္။ ဒီမင္းသားဟာ သူ႕ပတ္၀န္းက်င္မွာ သူေတြ႕ျမင္ရတဲ့ ဆင္းရဲဒုကၡေတြေၾကာင့္ အႀကီးအက်ယ္ စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္ၿပီး လူသားတို႕ ခ်မ္းသာေရးအတြက္ ေသာ့ခ်က္ကိုရွာဖို႕ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္။ အသက္၂၉ႏွစ္ ရွိတဲ့အခါ ဒီမင္းသားဟာ သူ႕ရဲ႕ၾကင္ယာေတာ္ (ယေသာဓရာ)ႏွင့္ သားေတာ္(ရာဟုလာ)ကို ထားခဲ့ၿပီးေတာ့ အဲဒီေခတ္က ဘာသာေရး ဆရာႀကီးမ်ားရဲ႕ အထံမွာ အသိပညာ ဆည္းပူးဖို႕ ထြက္လာခဲ့တယ္။ သူတို႕ဟာ ဒီမင္းသားကို ေျမာက္ျမားစြာ သင္ၾကား ေပးၾကေသာ္လဲ သူတို႕ကိုယ္တိုင္ ဆင္းရဲဒုကၡရဲ႕ အေၾကာင္းရင္း ဇစ္ျမစ္ကို မသိၾကတဲ့အတြက္ ဒီဆင္းရဲဒုကၡကို ဘယ္လို ေက်ာ္လြန္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကိုလဲ မသိၾကဘူး။ သိဒၡတၳမင္းသားဟာ (ဥ႐ုေ၀လေတာ) မွာ ေျခာက္ႏွစ္ ၾကာေအာင္ ေလ့လာ ပြါးမ်ား အားထုတ္ၿပီးတဲ့ အခါမယ္ အ၀ိဇၨာကို ပယ္ခြါႏိုင္တဲ့အတြက္ (အမွန္တရားကို) ထိုးထြင္းသိျမင္သြားပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး သူ႕ကို “ဗုဒၶ“ (ကိေလသာတည္းဟူေသာ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္းမွ) “ႏိုးလာသူ“လို႕ ေခၚေ၀ၚ သမုတ္ၾကပါတယ္။ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ျမတ္ဘုရားဟာ အဲဒီအခ်ိန္မွစၿပီး ၄၅ႏွစ္ပတ္လံုး အိႏၵိယျပည္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ သူေတြ႕သိထားတဲ့ တရားေတာ္မ်ားကို လွည့္လည္ေဟာေျပာ ခဲ့ပါတယ္။
(မွတ္ခ်က္ ။ ။ ဥ႐ုေ၀လေတာ၌ ဒုကၠရစရိယာ ေျခာက္ႏွစ္ၾကာ က်င့္စဥ္က ဘုရား မျဖစ္ေသးပါ။ ထိုအက်င့္မွားကို စြန္႕၍ အာနာပါနစ်ာန္ အေျခခံလ်က္ မဂၢင္ရွစ္တန္ ပြါးမွသာ ဘုရားအျဖစ္သို႕ ေရာက္ပါသည္။)
ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားရဲ႕ ႀကီးမားလွတဲ့ မဟာ က႐ုဏာေတာ္ႏွင့္ ခႏၲီတရားေၾကာင့္ မ်ားစြာေသာ လူတို႕ဟာ တပည့္သာ၀ကအျဖစ္ ခံယူၾကပါတယ္။ သက္ေတာ္ ရွစ္ဆယ္ ျပည့္ေတာ္မူတဲ့အခါ သဘာ၀အေလ်ာက္ အိုျခင္းတရား၊ နာျခင္းတရားမ်ား ဖိစီးႏွိပ္စက္ ခံရေသာ္လဲ ခ်မ္းေျမ႕ေအးၿငိမ္းလ်က္ပင္ ေနာက္ဆံုးမွာ ပရိနိဗၺာန္၀င္စံေတာ္ မူပါတယ္။


ေမး - ဗုဒၶဟာ သူ႕ရဲ႕ၾကင္ယာေတာ္နဲ႕ သားေတာ္ကို ပစ္ထားခဲ့တဲ့အတြက္ တာ၀န္မဲ့ရာ မေရာက္ဘူးလား။

ေျဖ - ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ သူ႕ရဲ႕ ၾကင္ယာေတာ္နဲ႕ သားေတာ္ကို လြယ္လြယ္နဲ႕ ပစ္ထားႏိုင္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူအခ်ိန္ အၾကာႀကီး စဥ္းစားၿပီး တြန္႕ဆုတ္တြန္႕ဆုတ္ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးက်မွ သူ႕မိသားစုကို ေကြၽးေမြးေစာင့္ေရွာက္ တာထက္ တေလာကလံုးရဲ႕ အက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္တာက ပိုၿပီး အက်ိဳး ႀကီးမားတယ္လို႕ ဆံုးျဖတ္ၿပီး ဒီလမ္းကို ေရြးခ်ယ္လိုက္တာပါပဲ။ ႀကီးမားတဲ့ မဟာ က႐ုဏာေတာ္က ဗုဒၶျမတ္စြာကို တေလာကလံုးရဲ႕ အက်ိဳးကို ေဆာင္ေစတာပါပဲ။ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႕ၿပီး အဆင္းရဲအပင္ပန္း ခံမႈေၾကာင့္ တေလာကလံုး ႀကီးမားတဲ့ အက်ိဳးကို အခုတိုင္ ခံစားေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ တာ၀န္မမဲ့ေၾကာင္း ထင္ရွားပါတယ္။ ဒါဟာ အႀကီးမားဆံုးေသာ စြန္႕လႊတ္မႈ ႀကီးပါပဲ။

ေမး - ဗုဒၶက ပရိနိဗၺာန္ စံသြားၿပီဆိုေတာ့ သူက ကြၽႏု္ပ္တို႕ကို ဘယ္လို ကူညီႏိုင္ပါသလဲ။

ေျဖ - လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ကိုေတြ႕ရွိတဲ့ မုိက္ကယ္ ဖာရာေဒး ဟာ ကြယ္လြန္သြားပါၿပီ။ သို႕ေသာ္လဲ သူ႕ရဲ႕ ေတြ႕ရွိခ်က္က ကြၽႏု္ပ္တို႕ကို အခုတိုင္ ကူညီေနပါတယ္။ ေရာဂါေပါင္း မ်ားစြာကို ကုသတဲ့ ကုထံုးေတြကို ေတြ႕ရွိတဲ့ လူး၀စ္ပါးစ္ခ်ား ဟာလဲ ကြယ္လြန္သြားပါၿပီ။ သို႕ေသာ္လဲ သူေတြ႕ရွိတဲ့ ကုထံုးေတြက အခုတိုင္ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာကို ကယ္ေနဆဲပါပဲ။ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ အႏုပညာ မ်ားစြာကို တီထြင္ ဖန္တီးခဲ့တဲ့ လီယိုနာဒိုဒါဗင္ခ်ီ ဟာလဲ ေသသြားပါၿပီ။ သို႕ေသာ္လဲ သူဖန္တီးခဲ့တဲ့ အႏုပညာေတြက လူေတြကို အခုတိုင္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ေပးေနဆဲပါပဲ။ ျမင့္ျမတ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားနဲ႕ အာဇာနည္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား ကြယ္လြန္သြားၾကတာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာေသာ္လဲ သူတို႕အေၾကာင္းကို ကြၽႏု္ပ္တို႕ ဖတ္႐ႈရတဲ့အခါမွာ သူတို႕လို ေနထိုင္ ျပဳမူလိုစိတ္မ်ား ကြၽႏု္ပ္တို႕ သႏၲာန္မွာ တဖြားဖြား ေပၚလာပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ ပရိနိဗၺာန္ စံတာဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ ၾကာသြားပါၿပီ။ သို႕ေသာ္လဲ ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားရဲ႕ တရားေတာ္မ်ားဟာ အခုတိုင္ ကူညီေနဆဲပါပဲ။ ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ နမူနာေကာင္းေတြက လူေတြကို အခုတိုင္ အားတက္ေစတုန္းပါပဲ။ သူ႕စကားေတာ္ေတြက အခုတိုင္ လူေတြရဲ႕ ဘ၀ေတြကို ေျပာင္းလဲေစတုန္းပါပဲ။ ဗုဒၶျမတ္စြာမွာသာလွ်င္ ပရိနိဗၺာန္စံၿပီးေနာက္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာသည့္တိုင္ေအာင္ ဒီလိုစြမ္းအားမ်ား ရွိေနႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး - ဗုဒၶဟာ ထာ၀ရဘုရား God လား။

ေျဖ - ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ ထာ၀ရဘုရား မဟုတ္ပါဘူး။ ဗုဒၶျမတ္စြာက သူဟာ ထာ၀ရဘုရား လို႕ျဖစ္ေစ၊ ထာ၀ရဘုရားရဲ႕ သားေတာ္လို႕ျဖစ္ေစ၊ ထာ၀ရဘုရားက လႊတ္လိုက္တဲ့ တမန္ေတာ္လို႕ျဖစ္ေစ မမိန္႕ၾကားပါဘူး။ ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ အလံုးစံု ျပည့္စံုတဲ့ လူသား တစ္ဦးပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သူ႕လို ကြၽႏု္ပ္တို႕ ႀကိဳးစားလွ်င္ ကြၽႏု္ပ္တို႕လဲ သူ႕လိုပဲ အလံုးစံု ျပည့္စံုသူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း မိန္႕ၾကားေတာ္ မူပါတယ္။
ေမး - ဗုဒၶဟာ ထာ၀ရဘုရား မဟုတ္ရင္ ဘာေၾကာင့္ သူ႕ကို လူေတြက ရွိခိုး ကိုးကြယ္ေနၾကသလဲ။

ေျဖ - ကိုးကြယ္နည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က တစ္စံုတစ္ခုေသာ တန္ခိုးရွင္ဘုရားကို (a God) ကိုးကြယ္တဲ့အခါ အဲဒီဘုရားကို ခ်ီးက်ဴးေထာပနာ ျပဳၾကတယ္။ ဂုဏ္ျပဳၾကတယ္။ တစ္စံုတစ္ရာ ပူေဇာ္ ပသ ၾကတယ္။ ကိုယ္လိုတာကို ဘုရားဆီမွာ ေတာင္းၾကတယ္။ အဲဒီလို လုပ္ၾကတာကေတာ့ မိမိတို႕ရဲ႕ ခ်ီးက်ဴးေထာပနာသံကို အဲဒီဘုရားက ၾကားလိမ့္မယ္လို႕ ယံုၾကည္လို႕၊ ပူေဇာ္ ပသ တာကို လက္ခံလိမ့္မယ္လို႕ ယံုၾကည္လို႕၊ ဆုေတာင္းတာကို ျဖည့္ဆည္းေပးလိမ့္မယ္လို႕ ယံုၾကည္လို႕ပါပဲ။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ကေတာ့ ဒီလို ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္မႈ မ်ိဳးကို မလုပ္ၾကပါဘူး။ တျခား ကိုးကြယ္ ဆည္းကပ္မႈတစ္မ်ိဳးကေတာ့ မိမိတို႕ ေလးျမတ္ၾကည္ညိဳတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးဦး သို႕မဟုတ္ တစ္စံုတစ္ရာကို ႐ိုေသသမႈ ဂါရ၀ ျပဳၾကတယ္။ ဆရာအခန္းထဲ ၀င္လာရင္ ေနရာက ထ ေပးၾကတယ္။ ဂုဏ္သေရရွိတဲ့ လူနဲ႕ေတြ႕ရင္လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ၾကတယ္။ အမ်ိဳးသားသီခ်င္း တီးရင္ မတ္တပ္ရပ္ အေလးျပဳၾကတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာ ႐ိုေသေလးစားမႈကို ျပတဲ့ အမူအရာေတြ ပါပဲ။ ေလးျမတ္ၾကည္ညိဳမႈကို ေဖၚျပၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အ႐ိုအေသ ဂါရ၀ျပဳၿပီး ရွိခိုး ကိုးကြယ္မႈဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ျပဳလုပ္ၾကတဲ့ ရွိခိုး ကိုးကြယ္မႈမ်ိဳးပါပဲ။ တင္ပလႅင္ ေခြ ထိုင္ၿပီး ရင္ခြင္ထက္မွာ လက္ႏွစ္ဖက္ကို ရြရြကေလးခ်ထားတဲ့ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြါးေတာ္ရဲ႕ မဟာက႐ုဏာေတာ္ျဖင့္ ၾကည္လင္ လန္းဆန္းေနတဲ့ မ်က္ႏွာေတာ္ဟာ ကြၽႏု္ပ္တို႕ရဲ႕ သႏၲာန္မွာ ၿငိမ္းေအးမႈနဲ႕ ေမတၱာတရား တိုးပြါးေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖို႕ ကြၽႏု္ပ္တို႕ကို သတိေပး ေနပါတယ္။ အေမႊးတိုင္ရဲ႕ အေမႊးနံ႕က ကြၽႏု္ပ္တို႕ သႏၲာန္မွာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနေစဖို႕ သတိေပးေနပါတယ္။ ဆီမီးကေတာ့ ပညာဆီမီး တန္ေဆာင္ ထြန္းေျပာင္ေစဖို႕ သတိေပးေနပါတယ္။ ကပ္လွဴထားတဲ့ ပန္းမ်ားရဲ႕ ၫႈိးႏြမ္းေၾကြက်သြားတဲ့ သေဘာက ကြၽႏု္ပ္တို႕အား အနိစၥတရားကို သတိရေစပါတယ္။ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြါးေတာ္ေရွ႕မွာ ဦးၫႊတ္ရွိခိုးျခင္းက ကြၽႏု္ပ္တို႕ကို တရားဓမၼ ေဟာေျပာၫႊန္ျပ ဆံုးမေတာ္မူတဲ့အတြက္ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ျမတ္ဘုရားရဲ႕ ဂုဏ္ေက်းဇူးေတာ္ကို ေလးျမတ္ေကာ္ေရာ္ ပူေဇာ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားရဲ႕ ရွိခိုးကိုးကြယ္မႈပါပဲ။

ေမး - ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟာ ႐ုပ္တုကို ကိုးကြယ္ၾကတယ္လို႕ တခ်ိဳ႕လူမ်ားက ေျပာတာ ၾကားဘူးပါတယ္။ ဟုတ္ပါသလား။

ေျဖ - ဒီလို အေျပာမ်ိဳးဟာ ဗုဒၶဘာသာကို နားလည္မွားေနတဲ့ လူေတြ ေျပာၾကတဲ့ စကားေတြပါ။ အဘိဓာန္မ်ားကေတာ့ ႐ုပ္တုကို ထာ၀ရဘုရား(God) အျဖစ္နဲ႕ ရွိခုိး ကိုးကြယ္ၾကတာကို ႐ုပ္တု ကိုးကြယ္မႈ လို႕ ဖြင့္ျပၾကပါတယ္။ သိၾကတဲ့အတိုင္းပဲ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟာ ဗုဒၶျမတ္စြာကို ထာ၀ရဘုရားတစ္ပါး(God) အေနနဲ႕ ယံုၾကည္ သိမွတ္ၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟာ သစ္သား႐ုပ္တု၊ သံ႐ုပ္တု၊ ေၾကး႐ုပ္တု စသည္ကို ဘယ္မွာ ကိုးကြယ္ၾကပါမလဲ။ သို႕ေသာ္လဲ တစ္ခုေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဘာသာတရားတိုင္းမွာ ဘာသာ၀င္တိုင္းဟာ အယူအဆ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေဖၚျပဖို႕ အမွတ္လကၡဏာ(Symbol) အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ဥပမာ - တာအိုဘာသာမွာဆိုရင္ ဆန္႕က်င္ဘက္ ႏွစ္ခုတို႕ရဲ႕ ညီၫႊတ္ ေပါင္းစည္းမႈကို ေဖၚျပဖို႕ရာ ယင္နဲ႕ယန္(Ying -Yang) ကို အမွတ္လကၡဏာအျဖစ္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ဆစ္ဘာသာမွာ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈကို ေဖၚျပဖို႕ရာ ဓားကို အမွတ္လကၡဏာအျဖစ္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာမွာ ခရစ္ေတာ္ တည္ရွိျခင္းကို ေဖၚျပဖို႕ရာ ငါးကို အမွတ္လကၡဏာအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကတယ္။ ခရစ္ေတာ္ရဲ႕ လူသားအတြက္ အသက္စြန္႕လႊတ္မႈကို ေဖာ္ျပဖို႕ရာ လက္၀ါးကပ္တိုင္ကို အမွတ္လကၡဏာအျဖစ္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာမွာ လူသားတစ္ဦးရဲ႕ အလံုးစံုၿပီးျပည့္စံုမႈကို ေဖၚျပဖို႕ရာ ဘုရား႐ုပ္တုေတာ္ကို အမွတ္လကၶဏာအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ဗုဒၶ႐ုပ္တုေတာ္က ဗုဒၶရဲ႕ တရားေတာ္မ်ားမွာ ပါ၀င္တဲ့ လူသားနဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ သဘာ၀မ်ားကို ကြၽႏ္ုပ္တို႕အား သတိရေစပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဟာ လူသားကို ဗဟိုျပဳပါတယ္ ထာ၀ရဘုရား သိ ကို ဗဟိုမျပဳဘူး ဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႕ အလံုးစံု ၿပီးျပည့္စံုေရးနဲ႕ အသိမွန္ အျမင္မွန္ ရေရးအတြက္ ဗဟိဒၶသႏၲာန္ကို မၾကည့္ရဘူး၊အဇၩတၱသႏၲာန္ကိုသာ ၾကည့္ရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုလဲ ကြၽႏ္ုပ္တို႕အား သတိရေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ ႐ုပ္တုကို ရွိခိုးကိုးကြယ္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲေျပာဆိုခ်က္ေတြဟာ မမွန္ပါဘူး။

ေမး - တ႐ုတ္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုရားေက်ာင္းေတြ ထဲမွာ စကၠဴပိုက္ဆံေတြကို မီး႐ႈိ႕တာေတြ၊ ၿပီးေတာ့ တျခား ထူးထူးဆန္းဆန္း လုပ္ၾကတာ ေတြ႕ၾကရပါတယ္။ အဲဒါေတြကို ဘာေၾကာင့္ လုပ္ၾကပါသလဲ။

ေျဖ - ကြၽႏု္ပ္တို႕ဟာ ကြၽႏု္ပ္တို႕ နားမလည္တဲ့ အရာမ်ားကို ေတြ႕ရတဲ့အခါ အဲဒါေတြကို ကြၽႏု္ပ္တို႕အတြက္ ထူးဆန္းေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုဟာေတြကို အထူးအဆန္း ေတြပဲလို႕ အမွတ္တမဲ့ ဘာသိဘာသာ မေနပဲ အဲဒါေတြရဲ႕ အဓိပၸါယ္ေတြကို ရွာေဖြဖို႕ ႀကိဳးစားသင့္ၾကပါတယ္။ မွန္ပါတယ္၊ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ လိုက္နာ လုပ္ေဆာင္ေနၾကတာေတြဟာ ဗုဒၶတရားေတာ္မွာ အေျခမခံပဲ နားလည္မွားမႈနဲ႕ အမ်ားယံုၾကည္ လက္ခံထားတဲ့ အစြဲအလမ္းေပၚမွာ အေျခခံထားတာ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုကိစၥေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ တစ္ခုတည္းမွာသာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာတိုင္းမွာပဲ ရံဖန္ရံခါ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ တရားေတာ္မ်ားကို ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ အေသးစိတ္ ေဟာျပေတာ္မူပါတယ္။ အဲဒါကိုမွ ျပည့္ျပည့္စံုစံု နားမလည္ရင္ေတာ့ ဗုဒၶျမတ္စြာကို အျပစ္ဆိုလို႕ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါနဲ႕ပတ္သက္လို႕ မွတ္သားဖြယ္ အဆံုးအမ တစ္ခုကေတာ့ ေရာဂါေ၀ဒနာ ခံစားေနရေသာ လူတစ္ေယာက္သည္ ေဆးဆရာအထံမွ ေဆးကုသမႈ ခံယူဖို႕ လြယ္ကူပါလ်က္နဲ႕ ကုသမႈ မခံယူလွ်င္ ေဆးဆရာ၏ အျပစ္မဟုတ္ေပ။ ထို႕အတူပင္ ကိေလသာေရာဂါ အဖိစီး အႏွိပ္စက္ ခံေနရသူသည္ ျမတ္စြာဘုရား၏ တရားေတာ္မ်ား ရွိေနပါလ်က္နဲ႕ တရားေဆးျဖင့္ မကုစားလွ်င္ ျမတ္စြာဘုရား၏ အျပစ္မဟုတ္ေပ။} ဗုဒၶဘာသာကိုပဲျဖစ္ေစ၊ တျခား ဘာသာတရားကိုပဲျဖစ္ေစ အဲဒီဘာသာတရားအေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္း နားမလည္သူမ်ားက အမွား၊ အမွန္၊ အဆိုး၊ အေကာင္း ကို မဆံုးျဖတ္သင့္ပါဘူး။

ေမး - ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ကုသိုလ္ျဖစ္ လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ၾကတာ သိပ္မၾကားမိပါဘူး။ အဲဒါ ဘာေၾကာင့္လဲ။

ေျဖ - ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြလဲ ကုသိုလ္ျဖစ္ လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ၾကပါတယ္။ သင္မၾကားမိတာကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟာ သူတို႕လုပ္တဲ့ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈေတြ အေၾကာင္းကို ၀ါၾကြားေျပာဆိုဖို႕ မလိုဘူးလို႕ ယူဆထားၾကလို႕ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ႏွစ္ေပါင္းေတာ္ေတာ္ၾကာဆီက ဂ်ပန္ ဗုဒၶဘာသာ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ နစ္ခိုနိရ၀ါႏို ဟာ ဘာသာတရားအားလံုး ေပါင္စည္းညီၫြတ္မႈ တိုးတက္ေရးကို လုပ္ေဆာင္တဲ့အတြက္ (Templeton Prize) တင္ပယ္လ္တန္ဆုကုိ ရရွိပါတယ္။ အလားတူပဲ ထိုင္းဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး တစ္ပါးဟာ မူးယစ္ေဆး စြဲသူမ်ားကို ကုသရာမွာ ထူးခြၽန္တဲ့အတြက္ မက္ေဆးေဆး ဆုကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တုန္းကလဲ အရွင္ ကႏၲယပိ၀တ္ ဆိုတဲ့ ထိုင္းဘုန္းႀကီးတစ္ပါးဟာ ေက်းလက္ ေတာရြာမ်ားမွာရွိတဲ့ အေျခအေနမဲ့ ကေလးမ်ားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့တဲ့အတြက္ ]ေနာ္ေ၀ ကေလးမ်ား၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု} ကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။ အေနာက္တိုင္း ဗုဒၶဘာသာအဖြဲ႕ (Western Buddhist Order) ဟာ အိႏၵိယျပည္မွာ ဆင္းရဲသားမ်ား အတြက္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႕တဲ့ လူမႈေရး လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ စာသင္ေက်ာင္းေတြ၊ ကေလးျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ေရး ဌာနေတြ၊ ေဆးေပးခန္းေတြ၊ တႏိုင္ စက္မႈလုပ္ငန္း အေသးစားေတြ တည္ေထာင္ၿပီး ျပဳစု ပ်ိဳးေထာင္ေပးေနပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟာ တျခား ဘာသာ၀င္မ်ားလိုပဲ သူတစ္ပါးကို အကူအညီ ေပးရတာဟာ သူတို႕ရဲ႕ ဘာသာတရား လိုက္နာက်င့္ၾကံမႈကို ေဖၚျပတာပဲလို႕ သိျမင္မွတ္ယူၾကပါတယ္။ သို႕ေသာ္လဲ ဒါေတြကို ကိုယ့္ကိုယ္ကို မထင္ေပၚေစပဲ တိုးတိုးတိတ္တိတ္ပဲ လုပ္သင့္တယ္လို႕ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႕ရဲ႕ ကုသိုလ္ျဖစ္လုပ္ငန္းေတြ အေၾကာင္းကို သင္ သိပ္မၾကားရတာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ေမး - ဘာေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေနပါသလဲ။

ေျဖ - လူေတြ စားသံုးၾကတဲ့ သၾကားေတြလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကတာ မဟုတ္လား။ သၾကားျဖဴ၊ သၾကားညိဳ၊ ေက်ာက္သၾကား၊ သၾကားရည္၊ ေရခဲသၾကား စသည္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကတာပဲ။ သို႕ေသာ္လဲ အားလံုးဟာ သၾကားခ်ည္းပဲ ၿပီးေတာ့ သၾကားတိုင္းဟာ ခ်ိဳၾကတာခ်ည္းပဲ။ မခ်ိဳတဲ့ သၾကားရယ္လို႕ မရွိဘူး။ ဒီလို သၾကားအမ်ိဳးမ်ိဳးအစားစား ထုတ္ၾကတာက သူတို႕ကို သံုးစြဲပံု သံုးစြဲနည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကလို႕ပါပဲ။ ဗုဒၶဘာသာလဲ ထို႕အတူပါပဲ။ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၊ စ်င္ ဗုဒၶဘာသာ၊ အမိတာဘာ ဗုဒၶဘာသာ၊ ေယာဂါစာရ ဗုဒၶဘာသာ၊ ၀ဇီရယာန ဗုဒၶဘာသာ စသည္ျဖင့္ ကြဲျပားေနၾကေသာ္လဲ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ အတူတူပါပဲ။ အဲဒီ အႏွစ္သာရက ဘာလဲဆိုေတာ့ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္း၊ ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္းဆိုတဲ့ အႏွစ္သာရပါပဲ။ ဗုဒၶဘာသာဟာ သူျဖစ္ေပၚရာ ယဥ္ေက်းမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ဟပ္မိေအာင္ အသြင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္လာခဲ့ပါတယ္။ အသစ္ျဖစ္တဲ့ မ်ိဳးဆက္ အသီးသီးနဲ႕ ကိုက္ညီေအာင္ ရာစုႏွစ္မ်ား တေလ်ာက္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ျပန္ၿပီး အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုၾကပါတယ္။ ျပင္ပ ပံုပန္းသဏၭာန္ အေနနဲ႕ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေနတယ္လို႕ ထင္ရေသာ္လဲ အားလံုးရဲ႕ ဗဟိုခ်က္မ အႏွစ္သာရကေတာ့ သစၥာေလးပါး မဂၢင္ရွစ္ပါးပါပဲ။ ဗုဒၶဘာသာ အပါအ၀င္ ဘာသာႀကီးမ်ား အားလံုးဟာ ဂိုဏ္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲခဲ့ၾကပါတယ္။ သို႕ေသာ္လဲ ဗုဒၶဘာသာ ဂိုဏ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးဟာ အခ်င္းခ်င္း ဘယ္ေတာ့မွ စစ္ပြဲေတြ မဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကပါဘူး။ သူတို႕ဟာ အခ်င္းခ်င္း ဘယ္ေတာ့မွ ရန္မပြါး ခဲ့ၾကပါဘူး။ ခုေခတ္မွာဆိုရင္ ဂိုဏ္းတစ္ဂိုဏ္းရဲ႕ ေက်ာင္းကန္ဘုရားကို တစ္ျခား ဂိုဏ္းတစ္ခုက သြားေရာက္ၿပီး အတူတကြ ဘုရား၀တ္ျပဳၾကပါတယ္။ တျခားဘာသာေရး ေလာကမွာ တကယ္ေတာ့ အလြန္ရွားပါတယ္။

ေမး - သင္က ဗုဒၶဘာသာကို အလြန္ အထင္ႀကီးတာပဲ။ သင္ဟာ သင့္ဘာသာတရားကို မွန္တယ္လို႕ ယူဆၿပီး တျခားဘာသာ အားလံုးကို မွားတယ္လို႕ ယူဆပံုရတယ္။

ေျဖ - ဗုဒၶျမတ္စြာရဲ႕ တရားေတာ္မ်ားကို နားလည္ သေဘာေပါက္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မည္သူမဆို တျခား ဘာသာတရား မွားတယ္လို႕ မထင္ၾကပါဘူး။ တျခားဘာသာတရားမ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေ၀ဖန္စစ္ေဆးဖို႕ရာ စစ္မွန္တဲ့ လံု႕လ၀ီရိယကို ျပဳသူမွန္သမွ် ဘယ္သူမွ အဲဒီလို မထင္ၾကပါဘူး။ ဘာသာတရား အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေလ့လာတဲ့ အခါမွာ ပထမဆံုး သတိျပဳမိတာကေတာ့ ဒီဘာသာတရား ေတြဟာ အခ်င္းခ်င္း ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား တူညီၾကတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ အားလံုးေသာ ဘာသာတရားမ်ားက လူသားရဲ႕ လက္ရွိ အေျခအေနဟာ ေက်နပ္ဖြယ္ မရွိဘူးလို႕ ၀န္ခံၾကတာပါပဲ။ လူသားရဲ႕ အေျခအေန တိုးတက္လိုရင္ စိတ္ေနစိတ္ထား အျပဳအမူ ေျပာင္းလဲဖို႕ လိုအပ္တယ္လို႕ အားလံုးယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ ဘာသာတရား အားလံုးဟာ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ ေပးကမ္းလွဴဒါန္းျခင္း၊ လူမႈေရး၊ တာ၀န္၀တ္တရားမ်ား ေဆာင္ရြက္ျခင္း စတဲ့ က်င့္၀တ္မ်ားကို သင္ၾကားေပးၾကပါတယ္။ ဒီဘာသာတရား အားလံုးက အဆံုးစြန္ ျပည့္စံုတဲ့ သေဘာတစ္ခုဟာ ပံုသဏၭာန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ရွိတယ္ဆိုတာ လက္ခံၾကပါတယ္။ ဘာသာတရားမ်ားက ဒီ လံုး၀အုပ္စံု ျပည့္စံုတဲ့ သဘာ၀ကို ဘာသာစကား အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ နာမည္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အမွတ္အသား အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ရွင္းလင္း ေဖၚျပၾကပါတယ္။ အရာရာကို တစ္ဘက္သက္ ႐ႈျမင္သံုးသပ္တဲ့နည္းကို အျမင္က်ဥ္းစြာ တြယ္ကပ္ထားၾကတဲ့ အခါမွာသာ သည္းမခံႏိုင္မႈ၊ မာနတရားနဲ႕ ကိုယ္သာမွန္ စိတ္ထားေတြ ျဖစ္ပြါးေပၚေပါက္ လာတတ္ပါတယ္။ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္၊ တ႐ုတ္၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ လူ ၄ ဦး ေကာ္ဖီပန္းကန္ တစ္လံုးကို ၾကည့္ၾကတယ္ ဆိုပါစို႕။ အဲဒီပန္းကန္ကို အဂၤလိပ္က Cup လို႕ေခၚတယ္။ ျပင္သစ္က Tasse လို႕ေခၚတယ္။ တ႐ုတ္က Pei ၊ အင္ဒိုနီးရွားက Cawan လို႕ေခၚတယ္။ အဲဒါ သူ႕အေခၚမွန္တယ္၊ တစ္ျခားလူ႕အေခၚ မွားတယ္လို႕ ကိုယ့္အဘိဓာန္ ကိုယ္ ကိုးကားၿပီး အေၾကာက္အကန္ ျငင္းခံုးေနၾကပါေရာ။ အဲဒီအခိုက္မွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦး ေရာက္လာၿပီး ဘာမွေျပာမေနဘဲ ေကာ္ဖီပန္းကန္ကို ေကာက္ယူၿပီး ေမာ့ေသာက္ျပစ္လိုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ သူက ဟိုလူေလးေယာက္ကို ေျပာလိုက္တယ္။ ဒီပန္းကန္ကို ဘယ္လိုပဲ မိတ္ေဆြတို႕ေခၚေခၚ လိုရင္းက ဒါကို ေကာ္ဖီေသာက္ဖို႕ အသံုးျပဳတာပါပဲ၊ ျငင္းခံုေနလို႕ ဘာအက်ိဳးရွိမလဲ၊ ေသာက္ဖို႕ပန္းကန္ကို ေသာက္လိုက္မွ အေမာေျပၿပီး လန္းဆန္းလာမွာေပါ့၊ အဲဒါ လိုရင္းပဲ။ ဒါဟာ ဘာသာတရားမ်ားအပၚ ဗုဒၶဘာသာက ျမင္တဲ့ အျမင္၊ ထားတဲ့ စိတ္ထားပါပဲ။